ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ: "ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ",ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ

 "Του Βασίλη, κλέφτικο τραγούδι, Φύλλο εργασίας, Λογοτεχνία Β΄ Γυμνασίου                

                  ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
                       ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:

                            «Του Βασίλη»,κλέφτικο τραγούδι

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το δημοτικό τραγούδι και το εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου σας στις σελίδες 75-76 ή στον παρακάτω σύνδεσμο:  http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1687,5388/

Κλέφτης-κρατά μπαϊράκι

2)Τα κλέφτικα είναι δημοτικά τραγούδια που εξυμνούν την ελεύθερη ζωή στα βουνά, σε αντίθεση προς τον προσκυνημένο κάμπο, όπου ο χριστιανός υποφέρει από την καταπίεση των Τούρκων(τουρκοκρατία) και τη διπροσωπία των κοτζαμπάσηδων· περιγράφουν την ομαδική ζωή και τους γενναίους συντρόφους· καμαρώνουν για το όπλο τους που δεν το αποχωρίζονται ούτε τη νύχτα ,όταν ξαποσταίνουν, πάντοτε έτοιμοι, σε κάποια σπηλιά.(Mario Vitti, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας). [Οι Κλέφτες ήταν αγρότες που αναγκάζονταν ή επέλεγαν να καταφύγουν στα βουνά. Συχνά,υποστηρίζονταν από τους αγροτικούς πληθυσμούς και ως πρότυπα ανυπότακτης στάσης υμνήθηκαν για την τόλμη τους ή θρηνήθηκαν για τον θάνατό τους στα κλέφτικα δημοτικά τραγούδια . (από το βιβλίο Ιστορίας της γ΄ γυμνασίου)  ]

 Το τραγούδι αυτό συνδέεται με την προπαρασκευή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων και μας μεταφέρει στην ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα των προεπαναστατικών χρόνων. 

                                                                                                                                                    

Τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών  είναι: ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος, η παρατακτική σύνταξη, η κυριαρχία των ρημάτων,η εκφραστική λιτότητα, η προσωποποίηση των στοιχείων της φύσης και η συνομιλία με αυτά,το νόημα του πρώτου ημιστιχίου  ολοκληρώνεται  στο δεύτερο ημιστίχιο,η γλώσσα είναι απλή δημοτική...

                                                                             

προεστοί: Οι προύχοντες ή προεστοί ή κοτζαμπάσηδες ήταν οι Έλληνες που συνεργάζονταν με τους Τούρκους και ασκούσαν σε τοπικό επίπεδο τη διοίκηση των ραγιάδων. Πολλοί κοτζαμπάσηδες δεν ήταν απλά συνεργάτες των Τούρκων, αλλά έγιναν δυνάστες των Ελλήνων στα χρόνια της σκλαβιάς τους.

Οι Αρβανίτες είναι πληθυσμιακή ομάδα της Ελλάδας, οι οποίοι μιλούν τα αρβανίτικα, μια αλβανική διάλεκτο με έντονες επιρροές από τα μεσαιωνικά αλβανικά.Οι Αρβανίτες κατάγονται από πληθυσμούς οι οποίοι μετακινήθηκαν κυρίως στη νότια και κεντρική Ελλάδα από την σημερινή Βόρεια Ήπειρο κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα ιδίως μεταξύ του 13ου και 16ου αιώνα λόγω διάφορων κοινωνικοπολιτικών συνθηκών της εποχής. Οι Αρβανίτες έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Eλληνικής Επανάστασης του 1821. Ωστόσο σε πηγές της εποχής "αρβανίτες" ονομάζονται και οι μουσουλμάνοι Αλβανοί που μάχονταν με την πλευρά του Οθωμανικού κράτους ή του Αλή Πασά ή και αυτόνομα ως ληστές (Αρβανίτες επίσης αποκαλούνταν διάφοροι χριστιανοί μισθοφόροι των Βαλκανίων ανεξαρτήτως εθνότητας )( πηγή:Wikipedia)

3)Πόσο σημαντική είναι ,κατά τη γνώμη σας, η ελευθερία και η ανεξαρτησία του ανθρώπου και της πατρίδας του;

4)Ακούστε το κλέφτικο τραγούδι:  https://youtu.be/ouu3G31c0Ew    

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1)Να χωρίσετε το τραγούδι σε δύο νοηματικές ενότητες και να δώσετε τίτλο στην καθεμιά.

2)Ποια σημασία έχει η λέξη «νοικοκύρης», σύμφωνα με το κλέφτικο τραγούδι;

3)Ποιες πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών μάς δίνει το τραγούδι; 

4)Ποιες αρχές και ιδανικά ωθούν τον Βασίλη να απαρνηθεί την «ήσυχη» ζωή του υπόδουλου ;(φρόνιμα,λέει η μάνα του)

5)Ποια ρήματα κυριαρχούν στο τραγούδι; Γράψτε τα στο τετράδιό σας και σχολιάστε τη σημασία τους για τη  ζωή του Βασίλη.

6)Να βρείτε πέντε εκφραστικά μέσα (θυμηθείτε τα ΕΔΩ) που χρησιμοποιούνται στο τραγούδι και να σχολιάσετε τον λειτουργικό τους ρόλο.

7)Εντοπίστε τρεις σύνθετες λέξεις και  χωρίστε τις στα συνθετικά τους. Με αυτά φτιάξτε καινούργιες σύνθετες λέξεις.

8)Σχολιάστε το περιεχόμενο των δημοτικών τραγουδιών που ακούσατε.

9)Να αναζητήσετε στο τραγούδι « Του Βασίλη» κάποια από τα τυπικά γνωρίσματα των δημοτικών τραγουδιών .

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Μιλήστε σ’ έναν φίλο σας για το περιεχόμενο του τραγουδιού.(σε 80 λέξεις)

2)Να γίνεις ο Βασίλης και να εκφράσεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου για τη ζωή  στη σκλαβιά και  για την ελεύθερη ζωή  στα βουνά.(σε 100 λέξεις)

3)Ζωγραφίστε μια σκηνή από το τραγούδι ή περιγράψτε  μια εικόνα του.

4)Ο Βασίλης, η μάνα του: αναλάβετε τους ρόλους.(δραματοποίηση του ποιήματος). Βραβεύστε τους πιο καλούς στην τάξη .

5)Να βρείτε πληροφορίες για τη ζωή των κλεφτών και από άλλες πηγές.

6)Βρείτε άλλα δημοτικά τραγούδια με θέμα τη ζωή των κλεφτών. Παρουσιάστε τα στην τάξη.

ΔΕΙΤΕ ΑΥΤΟ