" Ελένη "του Ευριπίδη, Α΄ Επεισόδιο 1η ,2η,3η σκηνή, Τραγωδία Γ΄Γυμνασίου

 " Ελένη "του Ευριπίδη, Α΄ Επεισόδιο 1η ,2η,3η σκηνή (στίχοι 437-494 ,495-541,542-575)  Φύλλα εργασίας ,Τραγωδία Γ΄ Γυμνασίου

                     Μενέλαος :από κατακτητής της Tροίας ένας ρακένδυτος ναυαγός

                                ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΤΗΝ «ΕΛΕΝΗ» ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ, ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ  Α΄ 1^η - 2^η ΣΚΗΝΗ(στίχοι 437-494 και 495-541)

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε  από το σχολικό βιβλίο το Α΄ Επεισόδιο , 1^η και 2^η σκηνή: ΕΔΩ  και  ΕΔΩ  .

2)α)Θυμηθείτε από τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας ένα από τα επικά-διαλογικά μέρη, το Επεισόδιο, όπου έχουμε εξέλιξη της δράσης και μιλούν και δρουν ,κυρίως, τα πρόσωπα του δράματος και ο Κορυφαίος/α του Χορού. Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο χορικά. Διαβάστε ΕΔΩ  (και σελ.143 του σχολικού βιβλίου)   β) Στιχομυθία: Ο διάλογος ανάμεσα σε δύο πρόσωπα με μονόστιχα· ο διάλογος με δίστιχα λέγεται διστιχομυθία. Χρησιμοποιείται ,συνήθως ,όταν υπάρχουν σκηνές έντονου πάθους, διαξιφισμών, και ,γενικά ,όταν τα συναισθήματα των ηρώων είναι έντονα, ή όταν το ένα πρόσωπο προσπαθεί να αντλήσει πληροφορίες από το συνομιλητή του.                      

Μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο ένα θεατρικό έργο και να συσχετίσετε τον όρο «Επεισόδιο» με τις πράξεις του θεατρικού έργου;

3)Ο Μενέλαος είναι βασικός ήρωας του δράματος, σύζυγος της Ελένης και αδελφός του Αγαμέμνονα, ο βασιλιάς της Σπάρτης.

4)Η Γερόντισσα είναι θυρωρός, δηλαδή φύλακας του ανακτόρου, δευτερεύον(ανώνυμο) πρόσωπο της τραγωδίας .Γιατί ο ποιητής επέλεξε γυναίκα και μάλιστα ηλικιωμένη για τον ρόλο του φύλακα;  Ο φύλακας έχει λάβει εντολή να μην πλησιάσει κανένας ΄Ελληνας στο παλάτι. Αν ήταν άντρας –φύλακας θα έπρεπε να συλλάβει αμέσως τον Μενέλαο. Η Γερόντισσα ,αρχικά, τον διώχνει, μετά ,όμως, του δείχνει συμπάθεια.

5)το είναι και το φαίνεσθαι : βασική αντίθεση του έργου .Το είναι= η πραγματικότητα, δηλαδή το γεγονός ότι η Ελένη βρίσκεται στην Αίγυπτο, το σώμα της είναι εκεί, το φαίνεσθαι= τα φαινόμενα, η Ελένη δεν είναι στην Τροία, όπως νομίζουν οι Έλληνες, αλλά εκεί βρίσκεται ένα είδωλό της, το όνομα και όχι η ίδια. Είναι επινόηση του ποιητή.(από ποιον ποιητή δέχτηκε επιρροή ο Ευριπίδης σε αυτό;)

6)Ο ένδοξος στρατιώτης είναι ,σύμφωνα με τον Ευριπίδη, ο νικητής του πολέμου που, όμως, παρουσιάζεται δυστυχισμένος ,αγνώριστος.(αντιηρωική διάσταση). Ο Τεύκρος ,ο Μενέλαος στην τραγωδία του Ευριπίδη  μας δημιουργούν σκέψεις, προβληματισμό  για τις συνέπειες του πολέμου..

7)Ο μονόλογος του Μενέλαου(1^η σκηνή) είναι απαραίτητος ,περιέχει τη γενεαλογία του και εκεί αυτοσυστήνεται  και μιλά για το παρελθόν και το παρόν του. Αλλά και ο διάλογος-έντονη στιχομυθία στη 2^η σκηνή είναι εξίσου απαραίτητος ,γιατί μαθαίνει ο Μενέλαος την κατάσταση στην Αίγυπτο.

8)Δείτε το βίντεο:ΕΔΩ

 Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1)Ποια η λειτουργία του Α΄ Επεισοδίου; Τι μαθαίνουμε από αυτό;

α)Βοηθά στην εξέλιξη του δράματος ,γιατί………………………………………………………………

β)Γνωρίζει ο θεατής τον Μενέλαο ως  βασιλιά , ήρωα;

…………………………………………………………………………………………………………………

γ)Οι θεατές αισθάνονται ………………………………………………………………………………………………………………….

δ)Μαθαίνουμε ότι ο  Μενέλαος …………………………………… ………………………… ……… 

ε)Καταλαβαίνουμε ότι ο Μενέλαος είναι………………………………………………………………… 

2)Μελετάμε τον Μενέλαο στην 1^η και 2^η σκηνή του Α΄ Επεισοδίου με κριτήρια:

α)την εμφάνισή του: σχολιάστε τη………………………………..........................................................

β)την εικόνα που δίνει με τον λόγο, τις δράσεις, τις σκέψεις του ……………………………………………………………………    ……………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

γ)την τραγικότητά του…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………….

Να αναπτύξετε τα τρία αυτά στοιχεία .Είναι τραγικός ήρωας; Γιατί; (θυμηθείτε τα χαρακτηριστικά του τραγικού ήρωα στη σελίδα 144 του σχολικού βιβλίου  και      ΕΔΩ. )

3)Ποια  είναι η στάση της Γερόντισσας απέναντι στον Μενέλαο στην αρχή και το τέλος της 2^ης σκηνής;   Στην αρχή…………………………………………………………………………………………..

στο τέλος της σκηνής…………………………………………………………………………………………

4)Συζητήστε για την παρουσία του Μενέλαου στη 2^η σκηνή του Α΄ Επεισοδίου. Είναι ο ένδοξος βασιλιάς και στρατιώτης του Τρωικού πολέμου; Τι έχει απομείνει από αυτόν; Γιατί;

5)Είναι - φαίνεσθαι :αναζητήστε τους στίχους στους οποίους υπάρχουν στοιχεία αυτής της αντίθεσης. (είναι - φαίνεσθαι ,σώμα - όνομα ,δόξα(άποψη) – αλήθεια ).

6)Σχολιάστε τους στίχους :455, 458, 462 ,465 ,470 ,474-6 ,490-91 ,497 ,506 ,511 , 513 , 529, 538-39.

7)α) Ποια εικόνα για τον πόλεμο δίνει ο Ευριπίδης στην 1^η και 2^η σκηνή ;                                             Συγκρίνετε τους δύο ήρωες ,Τεύκρο και Μενέλαο ,με κριτήριο τη γενική κατάστασή τους.                   β)Ποιες οι συνέπειες του πολέμου;

8)Ποιες πληροφορίες παίρνει ο Μενέλαος από τη Γερόντισσα και ποια από αυτές θεωρείτε πιο σημαντική για την εξέλιξη του δράματος;(ρόλος της Γερόντισσας –δραματική οικονομία)

9)Να βρείτε στοιχεία όψης στις δύο σκηνές.(σκευή Μενέλαου, Γερόντισσας ,όπως τη φαντάζεστε )

α)στίχος ……………………… …………..               β)στίχος…………………………………………..

10)Ποια θα ήταν τα συναισθήματα των θεατών  της Αθήνας του 412 π.Χ. , κατά τη γνώμη σας, ενώ παρακολουθούσαν την 1^η και 2^η σκηνή του Α΄Επεισοδίου;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Να αφηγηθείτε  με συντομία σε έναν φίλο που έλειπε από το μάθημα τα νέα στοιχεία που πληροφορούμαστε από τον Μενέλαο. Ποιο από αυτά τα στοιχεία φαίνεται να οδηγεί σε αδιέξοδο, αν και ο ερχομός του Μενέλαου  θα έπρεπε, λογικά, να οδηγεί στη λύτρωση της Ελένης; (αυξάνει τη δραματική ένταση;)

2)Χαρακτηρίστε (ήθος) τον Μενέλαο από τον μονόλογό του.(1^η σκηνή) και  από τη στιχομυθία στη 2^η  σκηνή.  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3)Δώσε τίτλο στις παρακάτω εικόνες. Ποια σχέση έχουν με τους στίχους που αναλύουμε; 

Κορίτσι,Νάπολη, Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος

Γερμανία μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο

 
        

4)Να βρείτε δύο σημεία από τη 2^η σκηνή ,όπου ο Μενέλαος προκαλεί στους θεατές χαμόγελο (τραγικωμωδία) ή λύπηση ή και τα δύο .

5)Σε έναν πίνακα answergarden  γίνε ο Μενέλαος  και να εκφράσεις τις σκέψεις σου για τον πόλεμο και τις συνέπειές του.

       Φύλλο εργασίας στην  «Ελένη» του Ευριπίδη

       Α΄Επεισόδιο, 3^η σκηνή(στίχοι 542-575)

Ο Μενέλαος (Εθνικό θέατρο)

Ο Μενέλαος ,μετά από τα συγκλονιστικά γι’ αυτόν νέα, μένει μόνος του στη σκηνή και προσπαθεί να εξηγήσει όσα παράδοξα άκουσε. Σ’ αυτήν τη σκηνή «ακούμε» τις σκέψεις του με τη μορφή «εσωτερικού μονολόγου». Υποστηρίζεται ότι οι σκέψεις του φανερώνουν άνθρωπο ανόητο και απλοϊκό, που βγάζει εύκολα συμπεράσματα. Οφείλουμε, όμως, να σκεφτούμε τι έχει υποστεί μέχρι τώρα ο Μενέλαος ,για ποιο λόγο και αν είναι δικαιολογημένες οι αντιδράσεις του.

Ο Ευριπίδης συνήθιζε να κατεβάζει τους ήρωες από το βάθρο, στο οποίο τους τοποθέτησε  το έπος, και να τους παρουσιάζει με ρεαλιστικό τρόπο ως καθημερινούς ανθρώπους(απομυθοποίηση των ηρώων). ΄Ετσι, μπορούμε να ερμηνεύσουμε τη στάση του Μενέλαου .Ο Μενέλαος είναι τυπικός ευριπίδειος ήρωας. Η εποχή που παρουσιάστηκε στο κοινό  η τραγωδία (412 π.Χ.) είναι μια εποχή που αμφισβητεί μύθους και είδωλα; Το αθηναϊκό κοινό της εποχής  αντιλαμβανόταν τις αντιλήψεις αυτές ως μία πρόκληση; Ποια ιστορικά γεγονότα είχαν ζήσει πρόσφατα οι Αθηναίοι;

1)Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τρεις φράσεις του Μενέλαου από την 3^η σκηνή που φανερώνουν την σύγχυση και την αμηχανία του μετά από τη στιχομυθία με τη Γερόντισσα.

 

2)Σχολιάστε τους στίχους 556-560.Πώς απαντά ο Μενέλαος στα δικά του ερωτήματα; Βρίσκετε λογική στις σκέψεις του αυτές ;Πώς τις εξηγείτε;

3)Να εντοπίσετε δύο σημεία στη σκηνή αυτή ,όπου υπάρχει τραγική ειρωνεία.(θυμηθείτε ΕΔΩ τη σημασία του όρου).

1.στίχοι:

2.στίχοι:

 

4)Ποια εικόνα δίνει ο ποιητής για την κατάσταση του ήρωα με τους στίχους 565-569;

5)Να αναζητήσετε στη σκηνή αυτή στίχους στους οποίους υπάρχει «διάνοια». Να τους σχολιάσετε.(θυμηθείτε τη σημασία του όρου ΕΔΩ).

6)Ποια είναι τα συναισθήματα του θεατή στο τέλος του Α΄ Επεισοδίου;

ΓΡΑΨΕ ΣΤΟ PADLET ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΕΒΑΣΕ ΕΚΕΙ ΕΝΑ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ.     (πάτησε τον σύνδεσμο)