ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ,ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ, ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ,ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:

ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ,ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ, ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ,ΒΙΝΤΕΟ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ,ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 

 

ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ-ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ-Η ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟΥ      ΒΙΝΤΕΟ

Οι ονοματικοί τύποι του ρήματος είναι το απαρέμφατο και η μετοχή. Δε φανερώνουν πρόσωπο, όπως οι παρεμφατικές-προσωπικές εγκλίσεις (οριστική, υποτακτική, ευκτική και προστακτική), και μετέχουν στις ιδιότητες τόσο του ονόματος όσο και του ρήματος.

Το απαρέμφατο, έναρθρο ή άναρθρο, κατέχει σημαντική θέση στον αρχαίο ελληνικό λόγο. Στη Nέα Eλληνική  χρησιμοποιούνται αρχαία απαρέμφατα κυρίως σε στερεότυπες εκφράσεις, όπως το είναι μου, τρόπος του λέγειν, δούναι και λαβείν κ.ά.

Η ονοματική φύση του απαρεμφάτου αποδεικνύεται από το ότι αυτό:α) Ενδέχεται να εκφέρεται με άρθρο ουδέτερου γένους (έναρθρο απαρέμφατο)και να συνδέεται παρατακτικά με κάποιο ουσιαστικό της πρότασης:
Τὸ σῴζεσθαι ἕπεται τῇ ἀρετῇ.    

β) Μπορεί να λειτουργεί στον λόγο ως υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο ή ονοματικός προσδιορισμός:
Οὐκ ἐτόλμησαν ἐπὶ τοὺς ἵππους ἀναβαίνειν. [αντικείμενο]           Bέλτιον γὰρ τοῦ ζῆν τὸ εὖ ζῆν. [γεν. συγκριτική]    

Η ρηματική φύση του απαρεμφάτου αποδεικνύεται από το ότι αυτό: α) Έχει φωνή, διάθεση, χρόνους  .     

β)Έχει υποκείμενο : Οἱ δὲ ἐπὶ τὴν πόλιν οὐκ ἐτόλμησαν πλεῦσαι..      

γ)Δέχεται αντικείμενο στην ίδια πτώση με το αντικείμενο του ρήματος από το οποίο προέρχεται:
Βούλομαι δ' ἐξ ἀρχῆς ὑμῖν λέξαι τὰ πραχθέντα. [διηγοῦμαί τινί τι]

Το απαρέμφατο μπορεί να είναι  (για τους άλλους ρόλους του απαρεμφάτου μέσα στην πρόταση θα μιλήσουμε σε επόμενο μάθημα) :

Αντικείμενο σε λεκτικά, δοξαστικά, γνωστικά                   ρήματα(λέγω,νομίζω,γιγνώσκω..) (ειδικό απαρέμφατο) σε βουλητικά, αποπειρατικά, δυνητικά, απαγορευτικά (βούλομαι,δύναμαι..)                        (τελικό απαρέμφατο)

Ὀργίλους ἡμᾶς ἔσεσθαι νομίζω.      Ἀόριστα καὶ ἀσαφῆ πειρῶνται λέγειν.

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου

Το υποκείμενο του απαρεμφάτου απαντά σε ονομαστική ή σε αιτιατική πτώση. Έτσι έχουμε δύο διαφορετικές συντάξεις:

α) Ταυτοπροσωπία: το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι το ίδιο (τὸ αὐτὸ) με το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται το απαρέμφατο. Στην περίπτωση αυτή το υποκείμενο του απαρεμφάτου βρίσκεται σε πτώση ονομαστική:     Βούλομαι πάλιν τοὺς θεοὺς παρακαλέσαι. [Υ: ἐγὼ]

β) Ετεροπροσωπία:το υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι διαφορετικό (ἕτερον) από το υποκείμενο του ρήματος από το οποίο εξαρτάται το απαρέμφατο. Στην περίπτωση αυτή το υποκείμενο του απαρέμφατου τίθεται σε αιτιατική, αλλά μεταφράζεται με ονομαστική:    Ἐγὼ(=υποκείμενο ρήματος) νομίζω κοινὸν ἐχθρὸν ἁπάντων τῶν Ἑλλήνων εἶναι βασιλέα.

Να χαρακτηρίσετε τα απαρέμφατα (ειδικά - τελικά) ,να βρείτε το υποκείμενό 

τους και το είδος της σύνταξης:

α)Νομίζομεν ὑμᾶς πιστοὺς φίλους εἶναι.

β)Ἔλεγον Κῦρον ἄριστον ἄρχοντα γενέσθαι. 

γ)Ὤμοσαν οἵ τε Ἕλληνες καὶ Ἀριαῖος σύμμαχοι ἔσεσθαι.

δ)Λύσανδρος τούς στρατηγούς ἐκέλευσε πλεῖν τὴν ταχίστην.

ε)Πάντας ὑμᾶς οἴομαι (= νομίζω) γιγνώσκειν τοῦτο.

στ)Οὐδεὶς τῶν πολιτῶν ἤθελεν ἀπειθεῖν.

ζ)Δοκοῦμεν τὸν Σωκράτην σοφὸν εἶναι.

η)Δυνάμεθα σῶσαι τὴν πατρίδα.

Λύστε το σταυρόλεξο:

Διαβάστε για την απρόσωπη σύνταξη τη θεωρία και τις ασκήσεις ΕΔΩ