Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ,  ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΕΝΟΤΗΤΑ 2, ΓΛΩΣΣΑ  Α΄  ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Η παράγραφος αποτελεί νοηματική ενότητα,γιατί αναπτύσσεται σ’ αυτήν μία και μόνη ιδέα,άποψη ή πλευρά του θέματος του κειμένου.

Με την παράγραφο εκφράζουμε ένα κύριο νόημα,που μπορεί να δηλωθεί με έναν πλαγιότιτλο.

Η παράγραφος σχηματίζεται από προτάσεις,που συνδέονται νοηματικά.

Κάθε πρόταση δίνει ορισμένες πληροφορίες.

Κάθε κύρια πρόταση δίνει μια βασική πληροφορία.

Κάθε παράγραφος έχει μία ή περισσότερες βασικές πληροφορίες.

Κάθε βασική πληροφορία μπορεί να συμπληρώνεται με προσδιορισμούς και να επεκτείνεται με νέες βασικές πληροφορίες,που συνδέονται νοηματικά με την προηγούμενη ,εκφράζοντας κρίσεις,συναισθήματα,επιθυμίες…

Οι βασικές πληροφορίες συνθέτουν το κύριο νόημα της παραγράφου.

Οι υπόλοιπες πληροφορίες εμπλουτίζουν το κύριο νόημα της παραγράφου.                                            

(Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ-Ι.Ν.ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ- ΚΕΙΜΕΝΟ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ)

ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ 

Η θεματική πρόταση της παραγράφου εκφράζει με σαφήνεια, ακρίβεια και συντομία την κύρια ιδέα της παραγράφου.Η θεματική πρόταση  βρίσκεται, συνήθως ,στην αρχή της παραγράφου. 

Ο ρόλος των λεπτομερειών είναι να δώσουν στον αναγνώστη όλες τις πληροφορίες που υπόσχεται η θεματική πρόταση.Πρόκειται, δηλαδή, για αναλυτικές προτάσεις, οι οποίες  θα πληροφορήσουν τον αναγνώστη, σχετικά με τη θεματική πρόταση .Πρέπει να συνδέονται λογικά μεταξύ τους.  

Η πρόταση κατακλείδα πρέπει να θυμίζει την κύρια ιδέα της παραγράφου.Είναι η πρόταση η οποία κλείνει την παράγραφο, συνοψίζοντας τα όσα έχουν λεχθεί σχετικά με την κύρια ιδέα της παραγράφου και δίνοντας στην παράγραφο μια ολοκληρωμένη μορφή.Η πρόταση κατακλείδα μπορεί να απουσιάζει. 

(Ν. Γρηγοριάδης, Η παράγραφος)

                                                                            

Για  να υπάρχει στο κείμενό μας σύνδεση ανάμεσα στα νοήματα  και λογική σειρά , απαιτείται να επιλέγουμε την κατάλληλη συνδετική λέξη ή φράση που «θα δέσει» φυσικά το κείμενό μας. Τέτοιες συνδετικές –διαρθρωτικές λέξεις και εκφράσεις είναι:

Συνδέουν τη θεματική πρόταση με τις λεπτομέρειες:

ειδικότερα,πράγματι, πιο συγκεκριμένα ,αναλυτικότερα φυσικά, βέβαια, αρχικά,…..

Συνδέουν τις προτάσεις των παραγράφων:

ταυτόχρονα,ύστερα,έπειτα,ενώ,καθώς,αφότου…

Επιπλέον,επίσης, ακόμα,εξάλλου…

Αντίθετα,ωστόσο,άλλωστε,απεναντίας…

Ειδικότερα,δηλαδή,σαφέστερα,με άλλα λόγια….

Επομένως,άρα,συμπερασματικά..

Πράγματι,ιδιαίτερα,φυσικά,είναι σαφές….

(περισσότερα στοιχεία για την παράγραφο σε επόμενες ενότητες).

Διαβάστε περισσότερα για τις συνδετικές λέξεις ΕΔΩ

Να βρείτε τα δομικά στοιχεία (θεματική πρόταση, λεπτομέρειες,  κατακλείδα) των παραγράφων που ακολουθούν: 

1)Μια καλύβα Εσκιμώων δεν έχει καμιά απολύτως ομοιότητα με μια καλύβα Ινδιάνων. Οι τελευταίοι φτιάχνουν την καλύβα τους γύρω από ένα πλαίσιο από κοντάρια. Τα μπήγουν στο χώμα πλάγια, έτσι που να ενώνονται σ' ένα σημείο στην κορυφή, σχηματίζοντας ένα είδος πυραμίδας. Την απόσταση ανάμεσα στα κοντάρια την καλύπτουν με φλούδες ή ψάθες ή και με ακατέργαστες προβιές. Μπαίνουν στην καλύβα τους σηκώνοντας ένα πτερύγιο του εξωτερικού καλύμματος. Οι Εσκιμώοι αντίθετα φτιάχνουν ημιυπόγεια την καλύβα τους. Τη χτίζουν με πέτρες, που τις σκεπάζουν κατόπιν με βρύα. Γεμίζουν έπειτα τις ρωγμές με περισσότερα βρύα και τέλος συσσωρεύουν χιόνι στα πλάγια και πάνω. Για να μπουν στην καλύβα τους, στηρίζονται στα χέρια και στα γόνατα και σέρνονται μέσα σ' ένα μακρύ διάδρομο, που έχουν σκάψει κάτω από το χιόνι. Ούτε η ινδιάνικη καλύβα ούτε η καλύβα των Εσκιμώων φαίνεται να είναι μια κατοικία όπου θα μπορούσε να ζήσει ένας πολιτισμένος άνθρωπος.                                                  (Από το βιβλίο του Ν. Γρηγοριάδη Η παράγραφος]

2)Τους αοιδούς τους διαδέχτηκαν οι ραψωδοί, οι οποίοι,όμως, είχαν αρκετές διαφορές από τους πρώτους. Οι ραψωδοί σε αντίθεση με τους αοιδούς δε δημιουργούσαν δικά τους έργα, αλλά απομνημόνευαν και απάγγελναν τα παλιότερα έπη και, κυρίως, τα ομηρικά. Ακόμη δεν τραγουδούσαν τα έπη συνοδεύοντας το τραγούδι τους με τη μουσική υπόκρουση της φόρμιγγας, όπως παλιότερα οι αοιδοί,αλλά τα απάγγελναν με ρυθμό.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ ΕΔΩ

ΔΟΚΙΜΑΣΕ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΟΥΙΖ ΕΔΩ

ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ ΕΔΩ