ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,ΕΝΟΤΗΤΑ 9,ΑΣΚΗΣΕΙΣ,ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΜΟΡΙΟΥ ΑΝ

 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ  ,ΕΝΟΤΗΤΑ 9η :"ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΣΩΚΡΑΤΗ ΣΤΗ ΦΥΛΑΚΗ" ,ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΜΟΡΙΟΥ ΑΝ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ

  Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΑΣΤΕΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ  9: Οι νόμοι επισκέπτονται τον Σωκράτη στη φυλακή

1)Διαβάστε το κείμενο της ενότητας και τα γλωσσικά σχόλια στις σελίδες 70-71 του  σχολικού  βιβλίου  ή  στο:  http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C106/502/3268,13331/

2)α)Να υπογραμμίσετε τις λέξεις του κειμένου που έχουν  νοηματική σχέση με τις  έννοιες του νόμου και του δικαίου.  β)Να βρείτε ομόρριζες λέξεις από αυτές, παράγωγες και σύνθετες και να τις γράψετε στο τετράδιό σας.

3) ὀνομάσαι,   αἱ γενόμεναι,    ἰσχύωσιν,   προστάττει  :να κάνετε χρονική αντικατάσταση των τύπων του κειμένου.

4)Να βρείτε στο κείμενο  ένα ουσιαστικό από την α΄, β΄, γ΄ κλίση (τρία συνολικά) και να τα κλίνετε σε ενικό και πληθυντικό αριθμό.

Τα είδη του μορίου ἄν

Α. Υποθετικό

α. Βρίσκεται στην αρχή της πρότασης στην οποία ανήκει (δευτερεύουσα υποθετική).

β. Συντάσσεται με υποτακτική.

γ. Μεταφράζεται  στη ν.ε. με τον υποθετικό σύνδεσμο «αν».
   π.χ. Ἂν ἐμὲ ἀποκτείνητε, οὐκ ἐμὲ βλάψετε, ἀλλ’ ὑμᾶς αὐτούς.

Β. Αοριστολογικό

α. Είναι πάντοτε η δεύτερη λέξη της πρότασης στην οποία ανήκει· η πρώτη είναι αναφορική αντωνυμία, αναφορικό επίρρημα, χρονικός ή τελικός σύνδεσμος.

β. Συντάσσεται με υποτακτική.

γ. Στη ν.ε. δε μεταφράζεται ή αποδίδεται με: «τυχόν», «ίσως», «-δήποτε».
   π.χ. Ἄκουσον,  ὡς ἂν  μάθῃς (= Άκουσε, για να καταλάβεις ίσως).

Γ. Δυνητικό

Συντάσσεται με:

i) ευκτική (πλην μέλλοντα). Η δυνητική ευκτική δηλώνει κάτι το δυνατό στο παρόν και στο μέλλον. Αποδίδεται με: θα + παρατατικό, θα μπορούσα να + ρήμα.
π.χ. Ἔτι δὲ τί ἂν  τοῖς τοιούτοις  ἄχθοισθε (= γιατί θα δυσανασχετούσατε); 

ii) οριστική (μόνο ιστορικών χρόνων). Η δυνητική οριστική δηλώνει κάτι το δυνατό στο παρελθόν ή κάτι αντίθετο του πραγματικού. Αποδίδεται με: θα + παρατατικό ή υπερσυντέλικο.
π.χ. Ἐβουλόμην  ἂν  πολλῶν ἕνεκεν Μειδίαν ζῆν [= θα επιθυμούσα για πολλούς λόγους να ζούσε ο Μειδίας (αλλά δε ζει)].

iii) απαρέμφατο ή μετοχή (πλην μέλλοντα). Δυνητικό απαρέμφατο ή μετοχή συναντάμε στον πλάγιο λόγο και προέρχονται από δυνητική ευκτική ή δυνητική οριστική του ευθέος λόγου· συνήθως αποτελούν απόδοση εξαρτημένου υποθετικού λόγου.
π.χ. Δοκεῖ μοί τις οὐκ ἂν ἁμαρτεῖν (= οὐκ ἂν ἁμάρτοι, δε θα έσφαλλε) εἰπὼν ὅτι νυνὶ κρίνεται μὲν Ἀριστογείτων, δοκιμάζεσθε δὲ καὶ κινδυνεύεθ’ ὑμεῖς περὶ δόξης.
Δοκεῖ μοι συγγνώμην ἂν ἔχειν ἡμᾶς (= ἂν εἴχομεν, θα συγχωρούσαμε), εἰ ἑωρῶμεν σῳζόμενα τῇ πόλει τὰ ὑπὸ τούτων δημευόμενα.

ΑΣΚΗΣΗ:Να αναγνωρίσετε το είδος του μορίου ἂν στις παρακάτω περιόδους:

• Ἂν ἐγγύς ἒλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνῄσκειν.
• Ἕως ἂν ζῶμεν, δικαίως πράξωμεν.
• Οὐκ ἂν λάβοις παρά τοῦ μή ἒχοντος.
• Τοῦτο οὐκ ἂν εἲη ἀληθές .
• Ἥλιος εἰ μή ἦν, ἐν νυκτί ἂν διήγομεν.
• Εἰ ἦσαν ἂνδρες ἀγαθοί, οὐκ ἂν ποτέ ταῦτα ἒπασχον.
• Ὁ θάνατος πάντων, ὡς ἂν ὁ θεός βουληθῇ, ἒρχεται.
• Ὁ ἀγαθός ἀνήρ γένοιτο ἂν ποτε καί κακός.
• Ἄν οἱ ἂνθρωποι τήν δίκην καταλύσωσιν, ἀσφάλειαν οὐκ ἓξουσι.

ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 9 ΕΔΩ

Καλὸς ὁ νόμος, ἐάν τις αὐτῷ νομίμως χρῆται.
Απόστολος Παῦλος, Πρὸς Τιμόθεον Α΄1.8