Η ευκτική στην αρχαία ελληνική γλώσσα, θεωρία, ασκήσεις,ενότητα 4η,Αρχαία Γ΄ Γυμνασίου

  

 Αρχαία ελληνικά Γ΄ Γυμνασίου -Η ευκτική έγκλιση- οι σημασίες της - Θεωρία –Ασκήσεις

Η ευκτική δηλώνει απλή σκέψη του υποκειμένου και δεν απαντά στη νέα ελληνική γλώσσα. Διακρίνεται σε ευχετική και δυνητική.

Η ευχετική ευκτική δηλώνει ευχή που αναφέρεται στο παρόν ή στο μέλλον και δέχεται άρνηση μή.
Aυτής της ευκτικής προτάσσονται συνήθως τα ευχετικά μόρια εἴθε,  εἰ γάρ.
Μεταφράζεται με το «μακάρι να» + υποτακτική. Αντιστοιχεί στην ευχετική υποτακτική της Ν.Ε.:
α)Εἴθε φίλος ἡμῖν γένοιο. (μακάρι να γίνεις)
β)
α)Εἴθε φίλος ἡμῖν γένοιο. (μακάρι να γίνεις)
β) Εἰ γὰρ γένοιτο.
Nέα  ελληνικά: Μακάρι να πετύχεις.
Η δυνητική ευκτική είναι η ευκτική κάθε χρόνου, εκτός του μέλλοντα, με το δυνητικό ἄν. Δέχεται άρνηση οὐ και δηλώνει το δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον^** Μεταφράζεται με τα «είναι δυνατόν να», «μπορεί να», «θα» + παρατατικό. Αντιστοιχεί στη δυνητική υποτακτική της Ν.Ε.:
α)Πατὴρ πονηρὸς οὐκ ἄν ποτε γένοιτο δημαγωγὸς χρηστός.
β) Ἐπὶ τῶν ἐλαττόνων ἴδοι τις ἂν τὴν τῆς διανοίας ἀκρίβειαν.

Nέα ελληνικά: Αύριο να δεις γέλιο.

**Η δυνητική ευκτική μπορεί να δηλώνει επίσης:
α)  Ευγενική προσταγή, αντί προστακτικής:
Σὺ κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις.

N.E.: Αν το ξεχάσω, μου το θυμίζεις. [οριστ. ενεστώτα]
  β) Γνώμη με μετριοπάθεια, αντί οριστικής ενεστώτα ή μέλλοντα:
Οὐ γὰρ ἂν ὑμᾶς βουλοίμην χείρους Ἀργείων φανῆναι.

N. E.: Θα σου έλεγα να μείνεις. [θα + οριστ. παρατατικού]

  γ) Έντονο ισχυρισμό, σε συνδυασμό με την άρνηση οὐ:
Οὐ γὰρ ἂν ἀπέλθοιμ', ἀλλὰ κόψω τὴν θύραν. (Όχι μόνο δε θα φύγω, αλλά...)

 δ) Κάτι πιθανό· ισοδυναμεί με οριστική μέλλοντα:
Ἐπιλίποι δ' ἂν ἡμᾶς ὁ πᾶς χρόνος, εἰ πάσας τὰς ἐκείνου πράξεις καταριθμησαίμεθα. (δε θα μας φτάσει ο χρόνος)
N.E.: Βρέξει δε βρέξει, θα βγω. [υποτακτική]

(από το βιβλίο του Συντακτικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας)

Ευχετική ευκτική	Δυνητική ευκτική
Εκφράζει: ευχή στο παρόν ή στο μέλλον	το δυνατόν στο παρόν ή στο μέλλον
Συνοδεύεται: εἴθε,  εἰ γάρ	από το δυνητικό ἄν
Αποδίδεται στα νέα ελληνικά: μακάρι να +υποτακτική	είναι δυνατόν να, μπορεί να, θα + παρατατικό

Για την κλίση της ευκτικής όλων των χρόνων διαβάστε εδώ


ΑΣΚΗΣΕΙΣ:
1) Υπογραμμίστε και αναγνωρίστε  γραμματικά τους τύπους της ευκτικής:
α) Σὺ κομίζοις ἂν σεαυτὸν ᾗ θέλεις.( ᾗ=όπου)
β) Οὐ γὰρ ἂν ὑμᾶς βούλοιο χείρους Ἀργείων φαίνεσθαι.
γ) Ἐπιλείποι δ' ἂν ἡμᾶς ὁ πᾶς χρόνος, εἰ πάσας τὰς ἐκείνου πράξεις λέγοιμεν.
δ) Tίνι ἂν πόλις ἀρέσκοι ἄνευ νόμων;         
ε) Εἴθ’ ἐθέλοιεν οἱ θεοὶ μεθ’ ἡμῶν εἶναι.        

2)Επιλέξτε τον σωστό χαρακτηρισμό για  κάθε παράδειγμα:
α)  Οὐκ ἄν ποτε γίγνοιο πολίτης χρηστός.  
·         Ευχετική ευκτική        
·         Δυνητική ευκτική
β)    Εἰ γὰρ γένοιτο τό δίκαιον.
·         Ευχετική ευκτική
·         Δυνητική ευκτική
γ) Οὐ γὰρ ἂν ὑμᾶς βουλοίμην χείρους Ἀργείων φανῆναι.
·         Ευχετική ευκτική
·         Δυνητική ευκτική

3)Αντιστοιχίστε την ευκτική(στήλη Α) με τη σωστή αναγνώρισή της(στήλη Β):

Α	Β
1.ἐπιτρέποιμεν	α. ευκτική ενεστώτα  γ΄πληθ. πρόσωπο
2.πράξαιτε	β. ευκτική ενεστώτα  γ΄ενικό πρόσωπο
3.κωλύσαιεν	γ.ευκτική αορίστου   β΄ενικό πρόσωπο
4.ἐκπέμψοις	δ.ευκτική παρακειμένου γ ΄ενικό πρόσωπο
5.πάσχοι	ε. ευκτική μέλλοντα β΄ενικό πρόσωπο
6.ἔχοιεν	στ.ευκτική αορίστου γ΄πληθυντικό πρόσωπο
7.πράξαιο	ζ. ευκτική αορίστου β΄ πληθυντικό
8.πεπραγμένος εἴη	η. ευκτική ενεστώτα  α΄πληθ. πρόσωπο

 

1;                                                       4                                               7 2                                                        5                                               8 3                                                        6