Αφηγητής -αφήγηση-τεχνικές αφήγησης-αφηγηματικοί τρόποι, Λογοτεχνία Γ΄ Γυμνασίου

ΑΦΗΓΗΤΗΣ- ΑΦΗΓΗΣΗ- ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ-ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

            

Η αφήγηση είναι πράξη επικοινωνίας με την οποία παρουσιάζεται, προφορικά ή γραπτά, μια σειρά γεγονότων πραγματικών ή φανταστικών.

  Πομπός--------à           Μήνυμα-------à                        Δέκτης                                                 (αφηγητής)      (αφηγηματικό περιεχόμενο)       (αποδέκτης  αφήγησης)

Αφηγηματικές τεχνικές είναι :

1) Ο αφηγητής

2) Το είδος της αφήγησης (οι αφηγηματικοί τρόποι)

3) Η οπτική γωνία

4) Η εστίαση

5) Ο χρόνος της αφήγησης

6) Ο ρυθμός της αφήγησης

Διάκριση συγγραφέα-αφηγητή

Συγγραφέας και αφηγητής δεν πρέπει να συγχέονται:

Συγγραφέας: είναι πραγματικό πρόσωπο  και υπάρχει έξω από το κείμενο.

Αφηγητής(ένας ή περισσότεροι):τον επινοεί ο συγγραφέας για να πει την «ιστορία». Είναι πρόσωπο του κειμένου, ο φορέας της αφήγησης και αφηγείται σε πρώτο, δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο.

ΤΥΠΟΙ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

Η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο δίνει ζωντάνια και αληθοφάνεια στην αφήγηση.

Η αφήγηση  σε δεύτερο πρόσωπο αποτελεί μονόλογο, γιατί το δεύτερο πρόσωπο υποκρύπτει ένα «εγώ». Δίνει δραματικότητα στην αφήγηση.

Η αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο αποδίδει, συνήθως, την απόλυτη παντογνωσία ή τη σχετική γνώση του αφηγητή. Δίνει αντικειμενικότητα στην αφήγηση.

ΤΥΠΟΙ ΑΦΗΓΗΤΗ

Παντογνώστης αφηγητής: γνωρίζει ακόμα και τις σκέψεις των προσώπων της ιστορίας,δεν μετέχει στη δράση, η αφήγηση δεν εστιάζεται σε κανένα πρόσωπο (μηδενική εστίαση*).Εκφέρεται σε γ΄ πρόσωπο.

Αφηγητής - άνθρωπος :η αφήγηση μάς αποκαλύπτει μόνο όσα γνωρίζει  κάποιος ήρωας(εσωτερική εστίαση). Ο αφηγητής συμμετέχει και αυτός στην ιστορία και αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο, συνήθως.

    

*εστίαση: σχετίζεται με την απόσταση που παίρνει ο αφηγητής από τα πρόσωπα της αφήγησης.

 η οπτική γωνία :αφορά το ποιος βλέπει την ιστορία,  δηλαδή τη σκοπιά μέσα από την οποία ο αφηγητής βλέπει τα δρώμενα .

Ανάλογα με τον βαθμό συμμετοχής του  στην ιστορία το είδος του αφηγητή είναι:

ομοδιηγητικός αφηγητής:ο αφηγητής μετέχει στην ιστορία. Αφήγηση σε α΄ πρόσωπο. Αν ο αφηγητής αυτός είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, τότε χαρακτηρίζεται αυτοδιηγητικός.

ετεροδιηγητικός αφηγητής: αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο. Ο αφηγητής δεν μετέχει καθόλου ως πρόσωπο στην ιστορία που αφηγείται.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ:

1)Κρατώντας τον λόγο ο αφηγητής ,έτσι που να αφηγείται ο ίδιος τα γεγονότα (διήγησις). 2)Δίνοντας τον λόγο στους ήρωές του, ενισχύοντας τον διάλογο, «δείχνοντας» τα γεγονότα, όπως στο θέατρο (μίμησις).

Διήγηση=αφήγηση, εξιστόρηση γεγονότων από τον αφηγητή.

Περιγραφή=λεπτομερής απόδοση, αναπαράσταση τόπων, καταστάσεων, χαρακτήρων.

Διάλογος

Μονόλογος/εσωτερικός μονόλογος(λόγος χωρίς ακροατή, απόδοση των σκέψεων, συναισθημάτων, αναμνήσεων του ήρωα σε α΄ πρόσωπο ,συνήθως, χωρίς παρεμβολές του αφηγητή).

Ελεύθερος πλάγιος λόγος :πιστή απόδοση από τον αφηγητή σκέψεων  και συναισθημάτων ενός προσώπου της ιστορίας σε γ΄πρόσωπο και σε παρελθοντικό χρόνο.

Σχόλιο: σχόλια και απόψεις του αφηγητή που οδηγούν σε γενικεύσεις.

Εγκιβωτισμός: ένθετη αφήγηση ενσωματωμένη σε εκτενέστερη αφήγηση.

(Διαβάστε για τους αφηγηματικούς τρόπους και ΕΔΩ  ).

Ως προς τον χρόνο(χρονολογική σειρά):

1)Ευθύγραμμη χρονολογική παράθεση γεγονότων:ο αφηγητής παρουσιάζει τα γεγονότα με τη σειρά που συνέβησαν.

2)Να αρχίσει την αφήγηση από τη μέση της υπόθεσης(in medias res) και μέχρι να ολοκληρώσει την αφήγησή του ,να αφηγηθεί κα τα αρχικά γεγονότα (αναδρομική αφήγηση) ή να προσθέσει σύντομες ιστορίες σχετικές με το θέμα του(εγκιβωτισμός).

3)Να προσθέσει παράλληλα την εξέλιξη δύο διαφορετικών ιστοριών.

(ΠΗΓΕΣ:ΛΕΞΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ: Παρίσης Ιω. Παρίσης Ν.    και         Π.Ι.ΚΥΠΡΟΥ, ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ  2000-2007                      
                                                                     

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΔΩ