Η αύξηση στα ρήματα ,Παρατατικός-Αόριστος,Αρχαία Α΄Γυμνασίου,Ενότητα 7η

Η ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ,ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΣ,ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ


  









           
                  
                                     






  

α) Ομαλή αύξηση στα απλά ρήματα

. Στους ιστορικούς χρόνους της οριστικής (δηλ. στον παρατατικό, τον αόριστο και τον υπερσυντέλικο) τα ρήματα παίρνουν στην αρχή του θέματος αύξηση.

Η αύξηση δηλώνει το παρελθόν και είναι δύο ειδών: συλλαβική και χρονική.

1) Συλλαβική αύξηση παίρνουν τα ρήματα που το θέμα τους αρχίζει από σύμφωνο. Και είναι συλλαβική αύξηση η προσθήκη ενός ε (με ψιλή) στην αρχή του θέματος από το οποίο σχηματίζεται καθένας από τους ιστορικούς χρόνους της οριστικής: (λύ-ω), παρατ. ἔ-λυον, αόρ. ἔ-λυσα, υπερσ. ἐ-λελύκειν.

2) Χρονική αύξηση παίρνουν τα ρήματα που το θέμα τους αρχίζει από φωνήεν (ή δίφθογγο). Και είναι χρονική αύξηση η έκταση του αρχικού βραχύχρονου φωνήεντος του θέματος από το οποίο σχηματίζεται καθένας από τους ιστορικούς χρόνους της οριστικής (η μετατροπή του βραχέος σε μακρό ).

Κατά τη χρονική αύξηση γίνονται οι ακόλουθες εκτάσεις:

το ᾰ σε η:	ἀκούω - ἤκουον	το αι σε ῃ:	αἰσθάνομαι – ᾐσθανόμην
το ε σε η:	ἐλπίζω - ἤλπιζον	το ει σε ῃ:	εἰκάζω – ᾔκαζον
το ο σε ω:	ὁρίζω - ὥριζον	το αυ σε ηυ:	αὐξάνω – ηὔξανον
το ῐ σε ῑ:	ἱκετεύω - ἱκέτευον	το ευ σε ηυ:	εὔχομαι – ηὐχόμην
το ῠ σε ῡ:	ὑβρίζω - ὕβριζον	το οι σε ῳ:	οἰκτίρω – ᾤκτιρον

β) Ομαλή αύξηση στα σύνθετα ρήματα

 Στην αρχαία ελληνική τα σύνθετα  ρήματα που το α΄ συνθετικό τους είναι πρόθεση παίρνουν εσωτερική αύξηση, δηλ. έχουν τη συλλαβική ή χρονική αύξηση· μετά την πρόθεση: εἰσ-φέρω: εἰσ-έ-φερον· ὑπερβάλλω: ὑπερ-έ-βαλλον· συν-άγω: συν-ῆγον·  ἐγκωμιάζω: ἐν-ε-κωμίαζον, ἐν-ε-κωμίασα .· (από το ἐν χειρὶ τίθημι) . ἐγχειρίζω: ἐν-ε-χείριζον, ἐν-ε-χείρισα.

ΚΛΙΣΗ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΙΣΗ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ                                                            ΑΟΡΙΣΤΟΣ

       ἔ-λυ-ον                                                                    ἔ-λυ-σα 

  ἔ-λυ-ες                                                                    ἔ -λυ-σας  

  ἔλυε                                                                        ἔ-λυ-σε(ν) 

  ἐλύομεν                                                                  ἐ-λύ-σαμεν 

  ἐλύετε                                                                     ἐ-λύ-σατε

  ἔ-λυ-ον                                                                    ἔλυσαν

(ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ,ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ)                                     

                   

ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟ, ΜΕΛΛΟΝΤΑ ΚΑΙ  ΑΟΡΙΣΤΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ ΤΩΝ ΒΑΡΥΤΟΝΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ:

 Να μεταφέρετε τα ρήματα  στον ίδιο τύπο του Παρατατικού, Μέλλοντα και  Αορίστου:
 ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ                     ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ                 ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ              ΑΟΡΙΣΤΟΣ

     πέμπεις-->

    ἐκδιώκετε-->

    ἐκστρατεύουσιν-->

    μεταπείθομεν-->

    ἀναγκάζει-->

    διαψεύδεις-->

    κρύπτουσιν-->

ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΔΩ

ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΤΟ ΡΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΘΕΤΟ:ΑΝ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΘΕΣΗ   ΕΚ ,ΑΥΤΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΞ  ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΦΩΝΗΕΝ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ  π.χ.     ἐκδιώκω--->ἐξεδίωκον--->ἐξεδίωξα                                                                                                                                         

   λύω ,λύεις,λύει.......ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 7 ΕΔΩ