Ραψωδία Π 684-867,Το κύκνειο άσμα και ο θάνατος του Πάτροκλου,Ιλιάδα Β΄Γυμνασίου

Ραψωδία Π 684-867,Το κύκνειο άσμα και ο θάνατος του Πάτροκλου, Ιλιάδα Β΄ Γυμνασίου, Φύλλο εργασίας δομημένης μορφής

                         ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ                                                                             ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ,  ΡΑΨΩΔΙΑ Π: ΣΤΙΧΟΙ 684-867     

                                              26^η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ
                                Το κύκνειο άσμα και ο θάνατος του  Πάτροκλου  

      

  Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το κείμενο και τις υποσημειώσεις του  στις σελίδες 112-117 του σχολικού βιβλίου ή στο: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B108/208/1456,4857/  .

 2)α)Η κατάσταση στο αχαϊκό στρατόπεδο (αρχή της ραψωδίας Π): υπάρχουν τραυματισμένοι αρχηγοί, oι Τρώες έχουν φτάσει στα πλοία. Ο Πάτροκλος μετά από πρόταση του Νέστορα ζητά από τον Αχιλλέα να μπει στη μάχη ο ίδιος με τα όπλα του Αχιλλέα οδηγώντας τους Μυρμιδόνες. Ο Αχιλλέας δέχεται. Τον συμβουλεύει να μην απομακρυνθεί από τα πλοία.Ο Πάτροκλος μετά από συνεχείς επιτυχίες έχει υπερβολική αυτοπεποίθηση, η άτη τον έχει χτυπήσει και ξεχνά τις εντολές του Αχιλλέα.  β) Η αριστεία είναι η εξαιρετική πολεμική ανδρεία στη μάχη.   γ)Θεομαχία είναι η παρέμβαση των θεών  στη μάχη και ο  αγώνας μεταξύ τους ή με τον   ήρωα που αρίστευε .

3)΄Ατη-΄Υβρη- Νέμεση-Τίση: με αυτές τις έννοιες  εκφράζεται η ηθική αντίληψη ότι, όταν κάποιος ξεπερνά το μέτρο και συμπεριφέρεται προσβλητικά σε θεούς και ανθρώπους, διαπράττει ύβρη, που προκαλεί τη νέμεση(οργή των θεών) και έρχεται η τιμωρία του(τίση).Η άτη είναι η «τύφλωση» του νου που οδηγεί στην ύβρη. Ποια από τα πρόσωπα της  ραψωδίας Π φτάνουν στην ύβρη;

4)Οι θεοί στο πλαίσιο του ανθρωπομορφισμού έχουν ανθρώπινα ελαττώματα και αδυναμίες. Χρησιμοποιούν συχνά δόλια μέσα. Εντοπίστε τους στίχους  της ενότητας που το αποδεικνύουν.

5)Η ομηρική μάχη: οι ομηρικοί ήρωες μάχονται πεζοί  ή πάνω σε άρμα. Στην περίπτωση του άρματος υπάρχει και ένας ηνίοχος εκτός από τον πολεμιστή. Ηνίοχος είναι ο Κεβριόνης του ΄Εκτορα και ο Αυτομέδοντας του Πάτροκλου.Ο πολεμιστής πολεμούσε από το άρμα ή κατέβαινε από αυτό. Χρησιμοποιούσε και πέτρες ως όπλο στον αγώνα του. Η νίκη ήταν ολοκληρωμένη με τη σκύλευση του νεκρού, δηλαδή  ο νικητής έπρεπε να γίνει κύριος του νεκρού  σώματος  αλλά και  των όπλων του αντιπάλου. Γύρω από το σώμα του νεκρού πολεμιστή συχνά γίνονταν άγριες συγκρούσεις ανάμεσα στους «δικούς του» και τους νικητές-αντιπάλους.

6)Τρόποι αφηγηματικής τεχνικής: Προοικονομία (προειδοποίηση από τον ποιητή για όσα θα ακολουθήσουν), παρομοίωση (προκαλεί το ενδιαφέρον, διώχνει τη μονοτονία) ,αποστροφή (=συμπάθεια του ποιητή προς τον ήρωα που πρόκειται να πεθάνει)

«Η παρομοίωση είναι σχήμα λόγου, με το οποίο συγκρίνεται ή παραβάλλεται ένα πρόσωπο, ένα πράγμα ή μια ιδέα με κάτι άλλο πολύ γνωστό για συγκεκριμένη ιδιότητά του, την οποία εμφανίζει και το πρόσωπο, πράγμα ή ιδέα και που εκφέρεται συνήθως με το μόριο "σαν", αλλά και με το "όπως", το "καθώς", το "όμοιος" κ.ά.(Λεξικό Μπαμπινιώτη)
Σε μια παρομοίωση επισημαίνουμε: α) το αναφορικό μέρος της, την εικόνα (που εισάγεται με τα μόρια σαν, όπως, καθώς κτλ.), β) το δεικτικό μέρος της (που εισάγεται με λέξεις έτσι, παρόμοια, όμοια κτλ.) και γ) τον κοινό όρο και γενικά τις σχέσεις μεταξύ του αναφορικού και του δεικτικού μέρους.(από το σχολικό βιβλίο).

7)Κινητήρια δύναμη του έπους έως τώρα είναι ο θυμός του Αχιλλέα για τον Αγαμέμνονα και τη συμπεριφορά του . Από την ραψωδία Π και μετά θα είναι η διάθεσή του για εκδίκηση για τον θάνατο του φίλου του Πάτροκλου.  

Ο ΚΕΒΡΙΟΝΗΣ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΑΡΜΑ

   Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1)Στίχοι 684-687:ποιο είναι το σφάλμα του Πάτροκλου;

2)Ο ποιητής στους στίχους  692-3 θέτει ένα ερώτημα προς τον ήρωα Πάτροκλο (αποστροφή του ποιητή).Ποιο είναι αυτό και σε ποιους άλλους στίχους φαίνεται η συμπάθεια του ποιητή προς τον ήρωα; Να τους σχολιάσετε με συντομία (744,754…..)

3)Ποιες είναι οι τελευταίες φάσεις της αριστείας του Πάτροκλου; Ποιες νίκες πετυχαίνει; Να δώσετε  με συντομία στοιχεία γι’ αυτές. Ποιοι στίχοι αποτελούν το αποκορύφωμα της αριστείας του και γιατί;

4)α)Ποιος ο ρόλος του θεού Απόλλωνα σε αυτήν την ενότητα; Να βρείτε τους στίχους στους οποίους έχουμε παρεμβάσεις του θεού. Να σημειώσετε τα αποτελέσματα καθεμιάς από αυτές  τις παρεμβάσεις. β)Ποιο είδος ανθρωπομορφισμού υπάρχει στους στίχους 715-720;  γ)Ποιος θνητός ενεργεί σαν θεός; Να βρείτε τους σχετικούς στίχους.

5)Με ποιον τρόπο χάνει τη ζωή του ο Πάτροκλος; Ποιοι συντελούν σε αυτό; 

1)………………….     2)…………………          3)………………………………….

Να αναφέρετε τους στίχους που μας δίνουν τις σχετικές πληροφορίες.

6)Στίχοι 765-771 και 823-829: να σχολιάσετε νοηματικά  τις πλατιές παρομοιώσεις, να βρείτε τα δύο μέρη τους και να γράψετε στο τετράδιό σας γιατί τις χρησιμοποιεί ο ποιητής.

7)Περιγράψτε με δικά σας λόγια τη σκηνή της παρέμβασης του Φοίβου Απόλλωνα στη μάχη στους στίχους 786-800.(σε 8 σειρές)

8)Στίχοι 830-842 :ποια η στάση του ΄Εκτορα προς τον ετοιμοθάνατο Πάτροκλο; Πώς χαρακτηρίζετε τη συμπεριφορά του; Προετοιμάζει με αυτήν για όσα θα ακολουθήσουν;

9)Στίχοι 843-854:ποια είναι τα τελευταία λόγια του Πάτροκλου; Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι οι μελλοθάνατοι στον ΄Ομηρο είχαν μαντικές ικανότητες ,συνήθως, τι προφητεύει ο ήρωας;

10)Ποια η σημασία του θανάτου του Πάτροκλου(=η σημαντικότερη ανδροκτασία επώνυμου Αχαιού στην Ιλιάδα) για την εξέλιξη της πλοκής του έπους; [ανδροκτασία=ανήρ +κτείνω=φονεύω ]. Ποιον ήρωα θα φέρει πίσω στη μάχη αυτός ο θάνατος και γιατί;

11)Το τυπικό σχήμα  «τρεις….. αλλά την τέταρτη φορά» δημιουργεί αγωνία στους ακροατές του έπους.(η αποφασιστική στιγμή βρίσκεται στην τέταρτη φορά). Να εντοπίσετε τα σημεία  στα οποία υπάρχει αυτό και να τα σχολιάσετε.

12)Να βρείτε τους στίχους της ενότητας ,βίαιες σκηνές μάχης ,που μάς δίνουν το αντιπολεμικό μήνυμα (ο πόλεμος είναι  αποκρουστικός).   

                                                                          

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Με τη βοήθεια των πλαγιότιτλων του βιβλίου σας να  αποδώσετε σε 10-12 στίχους το περιεχόμενο της ενότητας

2)Ποιο από τα πρόσωπα της ενότητας  (άνθρωπος ή θεός) σάς εντυπωσίασε με τη συμπεριφορά του ; Αιτιολογήστε την επιλογή σας. Χαρακτηρίστε το.

3)Να επιλέξετε μια σκηνή από τους στίχους αυτούς και να την αποδώσετε με όποιον τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης προτιμάτε: α)δραματοποίηση της σκηνής(αναλάβετε ρόλους)  β)εμπνευσθείτε ένα ποίημα  γ)ζωγραφίστε ένα σκίτσο  δ)βρείτε έναν ζωγραφικό πίνακα με σχετικό θέμα  ε)αναζητήστε ένα μουσικό κομμάτι  που σας θυμίζει τους στίχους αυτούς .Παρουσιάστε τα στην τάξη.

4)Δώστε έναν τίτλο στο απόσπασμα που αναλύσαμε

………………………………………………………………………………………………..

Η ΠΕΡΙΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ(ΑΡΙΣΤΟΤΕΧΝΟΣ ΖΕΥΣ)

5)Διαγωνισμός ανάγνωσης: να επιλέξετε ένα απόσπασμα που σας αρέσει από την ενότητα αυτή, να το διαβάσετε δυνατά  μέσα στην τάξη και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Ο καλύτερος στην ανάγνωση, θα βραβευτεί από τον/την καθηγητή/τριά  σας.

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ,ΝΕΑΡΧΟΣ 560-550,ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ

ΕΛΕΓΞΤΕ ΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΑΣ ΣΤΗ ΡΑΨΩΔΙΑ Π ΜΕ ΕΝΑ ΚΟΥΙΖ