Αρχαίο θέατρο, Γ.Ρίτσος, Λογοτεχνία Γ΄Γυμνασίου

« ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ», ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ,ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
                   

 Γ.ΡΙΤΣΟΣ

   ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                                    "ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ",ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

              

                                                      

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το ποίημα στη σελίδα 188 του σχολικού βιβλίου ή στο : http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2368,9030/

2)ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ:Ο Γιάννης Ρίτσος (1 Μαΐου 1909 - 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Το έργο του συμπληρώνουν πολλές μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα. Αρκετά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Πολιτικά ανήκε στην αριστερά .Ο Ρίτσος νόσησε από φυματίωση, ξεπέρασε την ασθένεια (πράγμα δύσκολο για την εποχή) και πέρασε από υλικές και ηθικές δοκιμασίες. Στο σανατόριο του «Σωτηρία», όπου νοσηλευόταν, ήρθε κοντά με τον μαρξισμό και την Αριστερά, πράγματα που επηρέασαν βαθύτατα την ποίησή του και τον τρόπο ζωής του. Αφού πέρασε από διάφορα σανατόρια, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως αυτοδίδακτος σκηνοθέτης στην Εργατική Λέσχη και ως ηθοποιός και χορευτής σε επιθεώρηση. Αργότερα αρχίζουν οι εξορίες στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άγιο Ευστράτιο. Το 1956 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση και στην Κούβα.Κατά τη διάρκεια της χούντας των Συνταγματαρχών εξορίστηκε και πάλι, αρχικά στη Γυάρο και κατόπιν στη Λέρο. Με το πέρας της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση, ο Ρίτσος έγινε ευρέως γνωστός, τόσο στον ελλαδικό χώρο, όσο και στο εξωτερικό, ενώ ακολούθησαν πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις. Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, ο Επιτάφιος και η Ρωμιοσύνη είναι κάποια από τα σημαντικότερα ποιήματα του Ρίτσου, ενώ έχει κάνει και πολλές μεταφράσεις ξένων ποιητών όπως του Ναζίμ Χικμέτ, του Αλεξάνδρου Μπλοκ, του Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι .. Πολλά ποιήματα του Ρίτσου έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη, γνωστότερα εξ αυτών: Η Ρωμιοσύνη και ο Επιτάφιος αλλά και άλλα.    Μεταξύ των τιμητικών διακρίσεων του Ρίτσου περιλαμβάνονται το κρατικό βραβείο ποίησης και το βραβείο Λένιν.(πηγή :βικιπαίδεια)

3)Το ποίημα ανήκει στη συλλογή: «Μαρτυρίες Α΄», η οποία περιλαμβάνει ποιήματα που έγραψε ο Ρίτσος από το 1957 έως και το 1963.Το συγκεκριμένο ποίημα ασχολείται με ένα θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος σε όλη την νεοελληνική ποίηση: τη σχέση του νέου ελληνισμού με την αρχαία του πολιτιστική κληρονομιά.Ο ελληνοκεντρικός χαρακτήρας  και η έννοια της ιστορικής συνέχειας το χαρακτηρίζουν.Για τη συλλογή διαβάστε στο:

http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/navigator/browse.html?object_id=20627 .

4)Ορχήστρα=το κέντρο του αρχαίου θεάτρου, ανύποπτος=απληροφόρητος, χωρίς συναίσθηση της αξίας του χώρου ,όπου βρίσκεται, απροσμέτρητος=αυτός που έχει τόσο μεγάλο μέγεθος, ώστε δεν μπορεί να μετρηθεί, ιαχή =ενθουσιώδης κραυγή, διθύραμβος=τραγούδι εορταστικό που τραγουδιόταν προς τιμήν του Διονύσου στο πλαίσιο της Διονυσιακής λατρείας. Αποτέλεσε τον πρόδρομο της τραγωδίας.

5)Διασκελισμός στην ποίηση είναι η μη ολοκλήρωση του νοήματος σ’ έναν στίχο και η συνέχισή του στον επόμενο.(αναζητήστε τον στο ποίημα)

6)Δείτε τα βίντεο για τη ζωή και το έργο του ποιητή:  ,  https://youtu.be/EGrsyX5JsME   , https://youtu.be/El-u8S6YaLM              

Επίδαυρος,αρχαίο θέατρο

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ( χωριστείτε σε ομάδες των δύο ατόμων ):   

       

1)Να γράψετε στο τετράδιό σας τα θεματικά κέντρα του ποιήματος(με τη βοήθεια της καθηγήτριάς σας).

2)α)Με ποιες λέξεις δηλώνει ο ποιητής το παρόν, το παρελθόν, τον χώρο ,τις ενέργειες; β)Υπογραμμίστε τις λέξεις που αποδεικνύουν τον ελληνοκεντρικό χαρακτήρα του ποιήματος.

3)Πώς αντιλαμβάνεται την έννοια της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού ο νέος του ποιήματος(ποια αίσθηση του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος έχει);Γιατί ο Ρίτσος χρησιμοποιεί γι’ αυτόν το επίθετο: «ανύποπτος»;

4)Τι δηλώνει η παρένθεση στο ποίημα;

5)Ποιος ο ρόλος του ήχου μέσα στο ποίημα; Σχολιάστε τα σχετικά χωρία.

6)Να εντοπίσετε στο ποίημα: τη γλώσσα, το είδος του αφηγητή, τους τρόπους αφήγησης και τρία εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο Γ. Ρίτσος. Ποιος ο λειτουργικός τους ρόλος;(https://filologikaek.blogspot.com/2018/09/blog-post_12.html?m=0#more)

7)Καταγράψτε τα στοιχεία που θα θυμάστε από τα βίντεο για τη ζωή του ποιητή σε 8-10 σειρές .

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Να αφηγηθείτε σε πεζό λόγο το περιεχόμενο του ποιήματος σε 10-12 σειρές.

2) Γιώργου Σεφέρη, «Μυθιστόρημα Γ΄»(1935): παράλληλο κείμενο

Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια
που μου εξαντλεί τους αγκώνες και δεν ξέρω πού να τ' ακουμπήσω.
Έπεφτε το όνειρο καθώς έβγαινα από το όνειρο
έτσι ενώθηκε η ζωή μας και θα είναι πολύ δύσκολο να ξαναχωρίσει.

Κοιτάζω τα μάτια. Μήτε ανοιχτά μήτε κλειστά
μιλώ στο στόμα που όλο γυρεύει να μιλήσει
κρατώ τα μάγουλα που ξεπέρασαν το δέρμα. Δεν έχω άλλη δύναμη

τα χέρια μου χάνουνται και με πλησιάζουν
ακρωτηριασμένα.                                                                                                                                         [πηγή: Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, φιλ. επιμ. Γ. Π. Σαββίδης, Ίκαρος, Αθήνα 1972, σ. 45]

Μελετήστε το παράλληλο κείμενο και συγκρίνετε τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το βάρος της σπουδαίας αρχαιοελληνικής  κληρονομιάς τους οι νεοέλληνες ποιητές , Σεφέρης και Ρίτσος.

3)Επιλέξτε 8-10 λέξεις που ξεχωρίζετε στο ποίημα του Γ.Ρίτσου και  χρησιμοποιήστε τις για να  δημιουργήσετε ένα δικό σας ποίημα ή πεζό κείμενο με το περιεχόμενο που εσείς θέλετε.   

Ακούστε  ένα μελοποιημένο ποίημα του Γ.Ρίτσου:  https://youtu.be/K3PlPjvEbXg                                           

Και άλλα στοιχεία για το έργο του ποιητή:https://filologikaek.blogspot.com/2016/11/blog-post_24.html