Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2019

"Η τελευταία αρκούδα του Πίνδου,Δ.Χατζής, Λογοτεχνία Γ΄ Γυμνασίου

" Η τελευταία αρκούδα του Πίνδου ",Δ.Χατζής,Λογοτεχνία Γ΄Γυμνασίου,φύλλο εργασίας

Δ.ΧΑΤΖΗΣ

Αγαπούσα πάντα την Ιστορία – ήταν ο ένας μου δάσκαλος, ο άλλος ήταν η λύπη .Δημήτρης Χατζής

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το κείμενο από το σχολικό βιβλίο, σελίδες 229-234 ή στο :http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C113/351/2369,9043/ .Ακόμα διαβάστε την εισαγωγή στη μεταπολεμική και τη σύγχρονη λογοτεχνία στη σελίδα 219 του σχολικού βιβλίου.

2)Ο Δημήτρης Χατζής γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1913. Ο πατέρας του, Γεώργιος Χατζής, ήταν εκδότης της εφημερίδας «΄Ηπειρος» .Το 1925 ο Δημήτρης Χατζής φεύγει για την Αθήνα, όπου θα κάνει μέρος των γυμνασιακών του σπουδών. Το 1930, χρονιά θανάτου του πατέρα του, επιστρέφει στα Γιάννενα όπου αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας, η οποία θα συνεχίσει να εκδίδεται ως το 1939. Εμφανίζεται στη λογοτεχνία το 1930, δημοσιεύοντας ποίημά του με τίτλο «Λυτρωμός» στο περιοδικό των Ιωαννίνων Ελλοπία. Κατά τη διάρκεια της Αντίστασης εντάσσεται από τους πρώτους στο ΕΑΜ και γίνεται κύριο στέλεχος της παράνομης αντιστασιακής εφημερίδας «Ελεύθερη Ελλάδα», ζώντας στο βουνό. Με την Απελευθέρωση κατεβαίνει στην Αθήνα, η εποχή όμως είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Ακολουθεί η τραγωδία του Εμφυλίου και στο εξής η ζωή του θα ταυτιστεί με τις τύχες του αριστερού κινήματος. Το 1953 θα εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων «Το τέλος της μικρής μας πόλης», η οποία στην πρώτη της αυτή έκδοση αριθμεί 5 διηγήματα. Το 1963 εκδίδεται «Το τέλος της μικρής μας πόλης», με προσθήκη δύο νέων διηγημάτων, και το 1966 η συλλογή διηγημάτων «Ανυπεράσπιστοι». Με την πτώση της δικτατορίας το 1974, έρχεται στην επιφάνεια το αίτημα της επιστροφής των πολιτικών προσφύγων(ζει ήδη πολλά χρόνια στο εξωτερικό). Ομάδα διανοουμένων πιέζει για τον επαναπατρισμό του Δημήτρη Χατζή, ο οποίος επιστρέφει προσωρινά το Νοέμβριο του 1974, εικοσιπέντε χρόνια μετά την αναγκαστική αποδημία του. Θα εγκατασταθεί οριστικά στην Ελλάδα το 1975 και τον επόμενο χρόνο εκδίδει «Το Διπλό Βιβλίο»(1976), ενώ παράλληλα αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. To 1977 εκδίδονται τα διηγήματα «Σπουδές» και το 1979 τα διηγήματα «Θητεία». Ο Δημήτρης Χατζής πεθαίνει το 1981.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΠΛΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: Ήρωας ο Κώστας, ένα φτωχό αγόρι από την Σούρπη, ένα χωριό της ελληνικής επαρχίας, που φεύγει νωρίς από την οικογένειά του, για να τον θρέψει μια πλούσια θειά στο Βόλο, πιάνει δουλειά σε ένα μαραγκούδικο, τελικά φεύγει μετανάστης-χαμάλης στη Γερμανία. Πίσω του αφήνει την Αναστασία, την αδελφή του που τα φτιάνει όλα λογικά σαν τη μάνα του από τότε που εκείνη πέθανε, αλλά ταυτόχρονα έχει βλέμμα φευγάτο και τον πατέρα του, ένα ανθρωπάκι μαραζωμένο. Μόνο στο τέλος θα μάθουμε τι ήταν αυτό που τον κατάντησε έτσι. Η αμεσότητα του Κώστα ως αφηγητή, η συχνή επίκληση του στο βιβλίο που γράφει ο φίλος του ο συγγραφέας, η αίσθηση ανά πάσα στιγμή πως αυτόν τον κόσμο τον ξέρεις κι ας μην τον ξέρεις και στο τέλος μια κάποια αποκάλυψη, καθιστούν το βιβλίο κάτι πολύ περισσότερο από μια κλασσική ιστορία μετανάστευσης, από αυτές που ίσως θα καταλαβαίναμε καλά και σήμερα. Δεν είναι η ξενιτιά το θέμα του βιβλίου, αυτό είναι το εντυπωσιακό. Το θέμα του είναι η ίδια η ζωή, σπασμένη από αποφάσεις που πάρθηκαν και δεν πάρθηκαν, καταστάσεις εκτός και εντός χαρακτήρα, μια ατομικότητα αποκαρδιωτική ακόμα και μέσα στην ελληνική οικογένεια. Σε μιαν άλλη εποχή ταραγμένη, στην εποχή του Εμφυλίου κι αργότερα της Χούντας.

Ηλιοχώρι(Ντομπρίνοβο) Πίνδος

4)Μετανάστευση των Ελλήνων τον 20^ο αιώνα: Το μεταναστευτικό ρεύμα προς τις ΗΠΑ και εκείνο των δεκαετιών του 1950 και 1960 προς την Αυστραλία και τις χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης εντάσσονται στο ευρύτερο φαινόμενο της μετακίνησης πληθυσμών από χώρες με αγροτική οικονομία σε κράτη με ισχυρό οικονομκό τομέα, το οποίο σχετίζεται με την άνιση οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη.Οι μεταναστεύσεις Ελλήνων προς τις υπερπόντιες ή τις βορειοευρωπαϊκές χώρες προκλήθηκαν από τη δράση και την αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων.Σημαντικό ρόλο έπαιξαν βέβαια και η σταφιδική κρίση στα τέλη του 19ου αιώνα, η Κατοχή και ο Εμφύλιος στον 20ό αιώνα αλλά και η βελτίωση των συνθηκών της μετακίνησης και οι μύθοι που διαδόθηκαν για τις κοινωνίες υποδοχής.(εφημερίδα: «το βήμα»,24-11-2008).

5)΄Εχετε συναντήσει την κατάσταση που περιγράφεται στο απόσπασμα το καλοκαίρι στο χωριό σας ;Διηγηθείτε τα δικά σας βιώματα και εξηγήστε γιατί θα μείνετε στον τόπο σας ή γιατί θα φύγετε ,όταν τελειώσουν οι καλοκαιρινές διακοπές.

6)Δείτε την κινηματογραφική ταινία Η τελευταία αρκούδα του Πίνδου που σκηνοθέτησε η Μέμη Σπυράτου ,η οποία βασίζεται στο ομώνυμο έργο του Χατζή https://vimeo.com/32156658 https://vimeo.com/32159641 https://vimeo.com/32162535

Έλληνες μετανάστες

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1)Ποιες είναι οι χρονικές φάσεις από τις οποίες πέρασε η ζωή του Σκουρογιάννη και ποια τα συναισθήματά του σε καθεμία από αυτές;

2)Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής του ήρωα του αποσπάσματος στη Γερμανία; Να τα γράψετε και να τα σχολιάσετε.

3)Ποιο ήταν το όνειρο του ήρωα πριν από την επιστροφή στην πατρίδα;

4)α)Τι άλλαξε στον τόπο και τους συγχωριανούς του Σκουρογιάννη κατά τη διάρκεια της απουσίας του στη Γερμανία; β)Ποιες οι δικές του επιθυμίες, σκέψεις και ενέργειες, όταν επέστρεψε στον τόπο του; Να εντοπίσετε τις σχετικές εκφράσεις του κειμένου.

5)α)Να σχολιάσετε τον τίτλο του αποσπάσματος (μεταφορική σημασία). β)Σχολιάστε νοηματικά την τελευταία πρόταση του κειμένου.

6)α)Να εντοπίσετε τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες του κειμένου.β)Ποιο είναι το είδος του αφηγητή και της αφήγησης;γ)Να βρείτε τους αφηγηματικούς τρόπους στο απόσπασμα και ένα παράδειγμα για την καθεμιά.

7)Να γράψετε στο τετράδιό σας 5 σχήματα λόγου και να σχολιάσετε τον λειτουργικό τους ρόλο μέσα στο κείμενο.

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Βασικό θέμα του αποσπάσματος είναι η κοινωνική αλλοτρίωση (ο παραδοσιακός τρόπος ζωής χάνεται και τα πρότυπά του εξαφανίζονται).Πώς αντιλαμβάνεστε αυτόν τον όρο μέσα από το απόσπασμα;

2)Δώστε έναν δικό σας τίτλο στο απόσπασμα.

3)Εσείς, έχετε απογοητευτεί από κάτι που περιμένατε με λαχτάρα, αλλά, όταν το πραγματοποιήσατε, δεν ήταν, όπως το περιμένατε; Πώς αντιδράσατε ή πώς θα αντιδρούσατε ,αν σας συνέβαινε κάτι παρόμοιο;

4)Γίνε εσύ ο Σκουρογιάννης. Μίλησε στους συγχωριανούς σου για τους προβληματισμούς σου σε ένα κείμενο 100 λέξεων περίπου.

5)Αναζητήστε ποιήματα, ταινίες, πίνακες ζωγραφικής που έχουν ως θέμα τη μετανάστευση.

6)Ζωγραφίστε, γράψτε ποίημα εμπνευσμένοι από το απόσπασμα που εξετάζουμε.

7)Διαβάστε την «Ιθάκη» του Κ.Π.Καβάφη. Συγκρίνετε τη σημασία που έχει η Ιθάκη για τον ομιλητή του ποιήματος αυτού και το Ντομπρίνοβο για τον Δημήτριο Σκουρογιάννη στο απόσπασμα του Χατζή http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=81

Το φύλλο εργασίας αλλιώς:

https://drive.google.com/file/d/1U5qmJqZGDQGWDSDE1GsQVBe7zgtjvppB/view?usp=sharing

Κουίζ αξιολόγησης ΕΔΩ