Ομήρου Οδύσσεια ,Ραψωδία ε 50-211,Σενάριο με τα νέα Προγράμματα Σπουδών

Ομήρου Οδύσσεια ,Ραψωδία ε 50-211,(μτφ  Μαρωνίτη),Σενάριο με τα νέα Προγράμματα Σπουδών  ε 43-191 (απόδοση στα νέα ελληνικά Ζ. Σιδέρη)

Οδυσσέας και Καλυψώ
Bocklin, Arnold, 1883

·        Τίτλος διδακτικού σεναρίου: «Η θέση της γυναίκας στη ραψωδία ε της  Οδύσσειας-η Καλυψώ .Η ανακοίνωση στον Οδυσσέα της απόφασης για επιστροφή του στην πατρίδα».       ( Νόστος ,ε στίχοι 43-191,μετ.Σιδέρη).

Παρατήρηση: Από το προηγούμενο μάθημα έχουμε ενημερώσει τους μαθητές ,ώστε να κάνουν ανάγνωση στο σπίτι των  στίχων 43-191 της ραψωδίας ε(στο τέλος της ανάρτησης οι στίχοι). Οι στίχοι 1-42 έχουν σχολιαστεί  ήδη στην τάξη. Τους παραπέμπουμε στο βιβλίο της Ιστορίας ,για να θυμηθούν κάποια στοιχεία για την εποχή. Επίσης ,δίνουμε στους μαθητές την ηλεκτρονική διεύθυνση ,για να ακούσουν την ανάγνωση της ε (από το ΚΘΒΕ (ntng.gr)Ομήρου ΟΔΥΣΣΕΙΑ του Δημήτρη Μαρωνίτη ), ώστε να έχουν μεγαλύτερη επαφή με το κείμενο και να είναι προετοιμασμένοι.

- Φάσεις/στάδια διδασκαλίας με χρονική πλαισίωση/πρόταση:

1^η διδακτική ώρα(στίχοι 43-148:Ο Ερμής ανακοινώνει στην Καλυψώ την απόφαση για επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη)

Σύνδεση με τα προηγούμενα ,αναφορά του σημείου του έπους στο οποίο βρισκόμαστε μέχρι τον στίχο ε 42.Η εκπαιδευτικός θέτει σύντομες ερωτήσεις για το περιεχόμενο του έπους έως αυτό το σημείο.  χρονική διάρκεια 2΄(αξιοποιείται ο κατευθυνόμενος διάλογος)

Αφόρμηση: σε διαδραστική παρουσίαση της e-me (https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1126213  ) που προβάλλεται μέσω του προτζέκτορα οι μαθητές βλέπουν πίνακες ζωγραφικής και τους ζητάμε να μας πουν ποιες σκηνές από το κείμενο πιστεύουν ότι απεικονίζονται σε αυτούς ,ποια είναι τα πρόσωπα . Διάρκεια :3΄ 

Ανάγνωση του κειμένου από τον εκπαιδευτικό με γοργό ρυθμό. ΟΛΟ

Αναγνωστική οδηγία: Ενώ ο εκπαιδευτικός θα διαβάζει τους στίχους οι μαθητές να υπογραμμίσουν τα πρόσωπα που αναφέρονται σε αυτούς (θεοί-άνθρωποι) , τα ρήματα που δηλώνουν τις ενέργειές τους καθώς και τον τόπο που διαδραματίζονται τα γεγονότα. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης διακόπτουμε για ερωτήσεις σύντομης απάντησης,(τι σας θυμίζει η σκηνή με τον Ερμή που φορά τα σανδάλια, πως αντιδρά ο Ερμής μπροστά στην εικόνα του  παραδεισένιου νησιού της Καλυψώς, πώς αντιμετωπίζει αρχικά η Καλυψώ τον Ερμή, πώς στη συνέχεια..) ,ώστε να διαπιστώσουμε τον βαθμό κατανόησης από τους μαθητές.  Χρον. διάρκεια :10΄

Επιδίωξη: η καλύτερη επαφή με το κείμενο(κειμενοκεντρική προσέγγιση), ο έλεγχος του βαθμού κατανόησης του περιεχομένου  και μέσω της τέχνης(πίνακες, εικόνες) για την καλλιέργεια δεξιοτήτων.

Μοιράζουμε το Φύλλο εργασίας 1 στους μαθητές(στίχοι 43-148),ενώ απαντούν για όσα υπογράμμισαν

.........................................................................................

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1    (30΄στην τάξη)

Ραψωδία ε στίχοι 43-148(μελετήστε τις υποσημειώσεις του βιβλίου)

Δραστηριότητα 1(ομαδική ανά δύο μαθητές)

α)Ποια εικόνα από τους στίχους αυτούς ξεχωρίζει και γιατί; Πώς αντιδρά ο Ερμής μπροστά σε αυτήν; Να εντοπίσετε σε αυτήν συνολικά 4 επίθετα (χαρακτηριστικά και περιγραφικά). Η πιο γρήγορη ομάδα θα είναι η νικήτρια και θα βραβευτεί από το σύνολο της τάξης με έπαινο προφορικό.

Χαρακτηριστικά επίθετα	Περιγραφικά επίθετα

.

β)Ο κεντρικός ήρωας του έπους παρουσιάζεται εδώ από τον ποιητή. Με ποιο τρόπο;

Δραστηριότητα 2(ομαδική, ανά δύο μαθητές, γραπτά στο τετράδιο)

Σας θυμίζω ότι η Καλυψώ είναι κόρη του Άτλαντα, κορυφαίου εχθρού του Δία και μεγάλου ηττημένου κατά την Τιτανομαχία.

α) Διαβάστε προσεκτικά την απάντηση-αντίδραση της Καλυψώς στην ανακοίνωση του Ερμή. Ποια στοιχεία ανθρωπομορφισμού των θεών βρίσκετε σε αυτά τα λόγια; Σύμφωνα με τον Lohmann η απάντηση της Καλυψώς αποτελεί το πρώτο παράδειγμα για γυναικεία χειραφέτηση(διεκδίκηση δικαιωμάτων) στη λογοτεχνία και για τον πατέρα των θεών, τον Δία, είναι το πρώτο παράδειγμα για τη διαμαρτυρία μιας κόρης κατά της απαγόρευσης του πατέρα. Κι εκείνη ,βέβαια, στο τέλος υποτάσσεται στη βουλή(απόφαση) του Δία. Συμφωνείτε με αυτήν την άποψη; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

β)Οι στίχοι 138-139 ποια αισθήματα της Καλυψώς για τον Οδυσσέα αποδεικνύουν;(καταιγισμός ιδεών, γράψτε στο πινακάκι)

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

α)Δώστε έναν σύντομο τίτλο στην ενότητα (ε 43-148):

β)Με το εργαλείο της eclass «Εννοιολογικός χάρτης» (να δημιουργήσετε ένα διάγραμμα για την ενότητα αυτή στο οποίο θα φαίνονται τα πρόσωπα που αναφέρονται ,ο τόπος και δύο χαρακτηριστικά των προσώπων ,όπως τα αποδίδει ο ποιητής. Αποθηκεύετε την εργασία ως εικόνα και την στέλνετε στον καθηγητή σας μέσω της πλατφόρμας eclass.(Δείτε τον χάρτη που σας παραθέτω  ως παράδειγμα, ολοκληρώστε τον)

............................................................................

  ΜΕΡΗ

Σε ομάδες ανά θρανίο επεξεργαζόμαστε τις ερωτήσεις του και την τελευταία την αναθέτουμε ως άσκηση για το σπίτι με το εργαλείο της eclass :εννοιολογικός χάρτης -διάγραμμα του κειμένου. ΄Ενας μαθητής από καθεμιά ομάδα αναλαμβάνει να ανακοινώνει τις απαντήσεις.                                                                         Με τις ερωτήσεις του Φύλλου εργασίας θέλουμε :α) να ανακαλύψει ο μαθητής την ομορφιά της Ωγυγίας που δεν δελεάζει τον Οδυσσέα. β)να δει την εικόνα του θλιμμένου ήρωα γ) να κατανοήσει τη στάση της θεάς στην ανακοίνωση του Ερμή και γι΄ αυτόν τον λόγο  τονίζουμε τη μοναδικότητά της. Μια γυναίκα αντιδρά και αμφισβητεί την απόφαση του πατέρα των θεών! Ζητάμε από τους μαθητές να σκεφτούν καλύτερα το θέμα στο σπίτι.

Επίσης, αναθέτουμε στους μαθητές να δουν  στο σπίτι τα δύο βίντεο που αφορούν την ενότητα αυτή    ε 43-191. (τα βίντεο υπάρχουν και στη διαδραστική παρουσίαση της eme https://youtu.be/eTShF8dPU_o  ,  https://youtu.be/WS69Lygnb9g)  .

Χρον.διάρκεια:30΄

2^η διδακτική ώρα (στίχοι 149-191: η Καλυψώ ανακοινώνει στο Οδυσσέα την απόφαση για επιστροφή του στην πατρίδα) .

Σύνδεση με την προηγούμενη ενότητα και σχολιασμός του εννοιολογικού χάρτη που υπέβαλαν οι μαθητές ως άσκηση στην eclass(άσκηση για το σπίτι  φύλλου εργασίας 1). Σκέψεις, συμπεράσματα, δυσκολίες. Χρον. διάρκεια :  5΄

Αφόρμηση ( 5΄) :Είσαι αποκλεισμένος/η πολλά χρόνια σε κάποιο νησί χωρίς να το θέλεις. Ποια θα ήταν η στάση σου απέναντι σε αυτόν/ή που σε κρατά εκεί; Μπορείς να τον/την πιστέψεις, όταν σου λέει ότι είσαι ελεύθερος/η να φύγεις; ; (ο μαθητής ενεργοποιείται, καλλιέργεια της κριτικής σκέψης).

...........................................................................................

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2

Ραψωδία ε στίχοι 149-191

Με τον προτζέκτορα συνεχίζουμε να δείχνουμε στα παιδιά την διαδραστική παρουσίαση της eme https://content.e-me.edu.gr/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=1126213 ,ώστε να είναι προετοιμασμένα για την άσκηση στο σπίτι. Παράλληλα απαντάμε στις ασκήσεις του φύλλου εργασίας.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1(ομαδική στην τάξη)

α)Ποια εικόνα του Οδυσσέα παρουσιάζει ο ποιητής σε αυτούς τους στίχους;

Ποια τα συναισθήματά του ,όπως φαίνονται εδώ;(καταιγισμός ιδεών)

β)Με καταιγισμό ιδεών να γράψετε ,επίσης, τα συναισθήματα της Καλυψώς ,όπως φαίνονται από τα λόγια της στον Οδυσσέα:( 164-174):

 

γ)Πώς δικαιολογείτε τη δυσπιστία του Οδυσσέα για τα λόγια της Καλυψώς; Είναι δικαιολογημένος που δεν την πιστεύει;

δ)Σε τι ορκίζεται η Καλυψώ; Συζητήστε με την καθηγήτριά σας και σχολιάστε το σχετικό χωρίο.

ε) Δώστε τίτλο και σε αυτήν την ενότητα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2 (όλη η τάξη χωρισμένη σε 2 ομάδες)

α)Είσαι η Καλυψώ. Πώς θ αντιδρούσες στην ανακοίνωση του θεού Ερμή;

β)Είσαι ο Οδυσσέας .Πώς θα αντιδρούσες στην ανακοίνωση της Καλυψώς;

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

-Δείτε τη διαδραστική παρουσίαση και απαντήστε στις ερωτήσεις που θα βρείτε σε αυτήν. Σημειώστε δυσκολίες που πιθανόν αντιμετωπίσατε. Ο  ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ  της ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ και παραπάνω.

....................................................................................

Ο όρκος της Καλυψώς.
William Smith, μετά την Angelica Kauffman, 1777.
Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 2010,7081.3069

Με το κείμενο μπροστά μας και με το Φύλλο εργασίας 2 ,που μοιράζουμε στους μαθητές προσπαθούμε να κατανοήσουμε  τα συναισθήματα του ήρωα, την αντίδρασή του στην ανακοίνωση της Καλυψώς αλλά και τα συναισθήματα της θεάς(με καταιγισμό ιδεών).Οι μαθητές στον πίνακα μέσω του προτζέκτορα  παρακολουθούν και τη διαδραστική παρουσίαση με εικόνες από το έπος και άλλα σχόλια.. Σε ομάδες ζητάμε οι μαθητές  να συνεργαστούν και να μπουν στη θέση των ηρώων.(βιωματική προσέγγιση).Χρονική διάρκεια :30΄

Προφορική έκφραση των συναισθημάτων των μαθητών, ένας μαθητής σημειώνει τα συναισθήματα των ηρώων  στον πίνακα. Χρονική διάρκεια:5

Επιδίωξη:Οι μαθητές να μπουν στη θέση του ήρωα. Καλλιέργεια ενσυναίσθησης, κριτικής σκέψης.

Αναθέτουμε στους μαθητές τις διαδραστικές ασκήσεις της παρουσίασης  που η εκπαιδευτκός δημιούργησε  στην eme  για το σπίτι.

ΟΛΟ

3η διδακτική ώρα: Οι μαθητές μετά από τη μελέτη έρχονται προετοιμασμένοι για το 3ο φύλλο εργασίας. Ερωτήσεις, καθοδηγούμενος διάλογος,  ομαδοσυνεργατική διδασκαλία (χωρισμός σε ομάδες για συμπλήρωση του φύλλου εργασίας 3 ).

......................................................................

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3  -ΟΛΟ

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Η ΚΑΛΥΨΩ ΜΙΛΑ ΣΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ

«κάμμορε, μή μοι ἔτ' ἐνθάδ' ὀδύρεο, μηδέ τοι αἰὼν        ε 160

φθινέτω· ἤδη γάρ σε μάλα πρόφρασσ' ἀποπέμψω.

ἀλλ' ἄγε δούρατα μακρὰ ταμὼν ἁρμόζεο χαλκῷ

εὐρεῖαν σχεδίην· ἀτὰρ ἴκρια πῆξαι ἐπ' αὐτῆς

ὑψοῦ, ὥς σε φέρῃσιν ἐπ' ἠεροειδέα πόντον.

αὐτὰρ ἐγὼ σῖτον καὶ ὕδωρ καὶ οἶνον ἐρυθρὸν

ἐνθήσω μενοεικέ', ἅ κέν τοι λιμὸν ἐρύκοι,

εἵματά τ' ἀμφιέσω· πέμψω δέ τοι οὖρον ὄπισθεν,

ὥς κε μάλ' ἀσκηθὴς σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκηαι,

αἴ κε θεοί γ' ἐθέλωσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν,

οἵ μευ φέρτεροί εἰσι νοῆσαί τε κρῆναί τε.»ε 170

Νεοελληνική απόδοση

ε 160«Καημένε, εδώ όλο πια μην κλαις, μη λιώνεις τη ζωή σου,
ε 161κι ήρθε ο καιρός που πρόθυμα να φύγεις θα σε στείλω.
ε 162Μόν' έλα κόψε με μπαλτά ξύλα χοντρά, να φτιάσεις
ε 163βάρκα πλατιά και το σκαρί ψηλά να της το χτίσεις,
ε 164μες στο γαλάζιο πέλαγο να πας. Κι εγώ για σένα 
ε 165ψωμί, νερό και κόκκινο κρασί θα βάλω μέσα,
ε 166όλα άφθονα, να μην πεινάς, και ρούχα θα σε ντύσω,
ε 167και θ' απολύσω πίσω της ένα αεράκι πρύμο,
ε 168έτσι άβλαβος στην ποθητή πατρίδα σου να φτάσεις,
ε 169αν το θελήσουν οι θεοί, των ουρανών οι αφέντες, 
ε 170που 'ναι από μένα ανώτεροι να κρίνουν, να φροντίσουν».

1)Βρείτε στο ομηρικό κείμενο πέντε  λέξεις που σας είναι οικείες στη μορφή ή στο άκουσμα. Υπογραμμίστε τις. Βρείτε τις αντίστοιχες στην απόδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά και εκφράστε τις σκέψεις σας. Πώς σας φαίνονται οι αρχαίες λέξεις; Διαφέρουν πολύ από τις νεοελληνικές; Επιλέξτε δύο από αυτές και βρείτε παράγωγές τους στα νέα ελληνικά. Μήπως οι παράγωγες λέξεις σας θυμίζουν πολύ τις λέξεις της αρχαίας ελληνικής;

Αρχαία ελληνικά	Νέα ελληνικά	Παράγωγες λέξεις
ἀποπέμψω σε	Θα (σε) στείλω	Πομπή,αποπομπή

 

2)Συζητήστε για τη θέση της γυναίκας ,όπως φαίνεται από τους στίχους που αναλύσαμε(ασχολίες, σκέψεις, αντιδράσεις).Πώς θα αντιδρούσε σήμερα μια γυναίκα που θα την υποχρέωναν να διώξει μακριά της τον άνδρα που αγαπά; Ποιες οι διαφορές των δύο εποχών; Σχολιάστε τις στην τάξη.

Ασχολίες, σκέψεις, αντιδράσεις της Καλυψώς

3)Να συζητήσετε για τη σημασία της ενότητας αυτής για το έπος συνολικά. Η απόφαση των θεών και η αποδοχή της από την Καλυψώ βοηθά στην εξέλιξη του μύθου; Εξηγήστε την απάντησή σας.

Εργασίες για το σπίτι:

1)Ποιες πληροφορίες για τον κεντρικό ήρωα, τον Οδυσσέα ,μας έδωσε η ενότητα αυτή;

Να ηθογραφήσετε τα πρόσωπα του αποσπάσματος:

ΚΑΛΥΨΩ	ΟΔΥΣΣΕΑΣ

 

Πραιρετικά: Ακούστε ένα σύγχρονο τραγούδι:  https://youtu.be/qXVnGAOUGsQ                                  Ποιο είναι το θέμα του; Ο στιχουργός  γνωρίζει την υπόθεση του έπους; Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Ποια στοιχεία από το έπος παρουσιάζει;

2)Σε έναν τοίχο Padlet να ανεβάσετε τραγούδια, εικόνες, έργα τέχνης, ποιήματα  και ό,τι άλλο ενδιαφέρον  βρείτε στο διαδίκτυο που αναφέρεται στον Οδυσσέα, στο νησί της Καλυψώς και στην Καλυψώ ή λύστε το σταυρόλεξο (https://learningapps.org/view23282490  ) .Στείλτε το, αφού το λύσετε, με στιγμιότυπο οθόνης στην eclass ,στον ΤΟΙΧΟ του μαθήματος  .

3)Να συγκρίνετε τη στάση της Πηνελόπης ,όπως την είδαμε στην α ραψωδία  ,με την Καλυψώ στην ε.

Δικαιολογείτε την επιλογή του Οδυσσέα να επιστρέψει στην Ιθάκη; Γιατί;

Τα συναισθήματα των ηρώων σε αυτήν την ενότητα αποτυπωμένα  στην εικόνα με το εργαλείο wordart! Δοκίμασέ το κι εσύ .

..............................................................................

Το πιο ενδιαφέρον σημείο της διδασκαλίας είναι  όταν  το αρχαίο κείμενο(10 στίχοι)  τους δίνεται στο φύλλο εργασίας και τους ζητείται επεξεργασία, συγκριτική μελέτη με την απόδοση στα νέα ελληνικά (παράλληλα προβάλλεται το κείμενο και με τη διαδραστική παρουσίαση της eme  στον πίνακα με τον προτζέκτορα).Αναζητούν ,αρχικά, λέξεις γνωστές από το ομηρικό κείμενο και στη συνέχεια παράγωγές τους.(20΄)Οι μαθητές ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό σε παρόμοιες ασκήσεις.

Η θέση της γυναίκας βρίσκεται  στο επίκεντρο της συζήτησης και σε πινακάκι του φύλλου εργασίας ζητείται  να βρουν και να γράψουν τις ασχολίες της Καλυψώς. Σύγκριση με το σήμερα των γυναικών.(10΄)

Σχόλια για το ήθος των ηρώων  προφορικά και ανάθεση  σχετικής εργασίας από το Φύλλο εργασίας 3. (10΄)

Συζήτηση για τη σημασία της ενότητας αυτής στο έπος συνολικά.(5΄)

Επιδίωξη: Να εκφραστούν τα παιδιά ,να συνδέσουν την αρχαία ελληνική με τη νεοελληνική απόδοση  του κειμένου διαπιστώνοντας τη συνέχεια της γλώσσας. Να μιλήσουν για την Καλυψώ και τον Οδυσσέα, να συγκρίνουν με τα βιώματά τους όσα μελετούν, να συζητήσουν για τη θέση της γυναίκας. Να αγαπήσουν το έπος. Επίσης, να εξοικειωθούν  με  ποικίλα εργαλεία των ΤΠΕ.

΄Ασκηση για το σπίτι: να ακούσουν ένα σύγχρονο τραγούδι για την Καλυψώ και τον Οδυσσέα. Επιδράσεις του έπους στη σύγχρονη ποίηση, στη μουσική δημιουργία… Να συγκρίνουν τη στάση της Πηνελόπης ,όπως την είδαμε στην α ,με την Καλυψώ στην ε. Δικαιολογείτε την επιλογή του Οδυσσέα να επιστρέψει στην Ιθάκη; Γιατί;(προφορικά για το επόμενο μάθημα)

Ανάθεση λύσης ηλεκτρονικού σταυρόλεξου με ερωτήσεις εμπέδωσης ή ανάρτηση σε τοίχο Padlet βίντεο ή τραγουδιών ή εικόνων σχετικών με τον Οδυσσέα και την Καλυψώ.

Βιβλιογραφία – Δικτυογραφία:

1.Βιβλίο Ιστορίας Α΄ Γυμνασίου: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2290/Istoria_A-Gymnasiou_html-empl/index_03_01.html

2.Podcast Οδύσσειας : https://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=91&newsid=3570 (5΄10΄΄- 19΄ε ραψωδία στίχοι 43-191)

3.Βιβλίο Οδύσσειας, μετάφραση Σιδέρη http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/OMHROS%20ODYSSEIA.htm

4.Βιβλίο του καθηγητή ,σελ.56.

5.Κασσωτάκης Μ. & Φλουρής Γ.(2013).Μάθηση και διδασκαλία. Σύγχρονες απόψεις για τις διαδικασίες της μάθησης και τη μεθοδολογία της διδασκαλίας. Αθήνα :Γρηγόρη

6.Μαρωνίτης Δ.(1991).Αναζήτηση και Νόστος στην Οδύσσεια. Αθήνα

7.Φουντοπούλου Μ.(2013).Το προσδιοριστικό πλαίσιο της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών από μετάφραση. Αθήνα: Γρηγόρη

8. http://photodentro.edu.gr/edusoft/r/8531/281?locale=el ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

9.Η έννοια και τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης αξιολόγησης, παρουσίαση από την ενότητα 3 του επιμορφωτικού προγράμματος του ΙΕΠ.

10.Blog ΦΙΛΟΛΟΓΟ-ΠΟΡΕΙΑ:  ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ    https://filologikaek.blogspot.com/2021/09/blog-post_13.html

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ,ΟΔΥΣΣΕΙΑ ,https://filologikaek.blogspot.com/2018/09/blog-post_18.html

Παραθέτουμε τους στίχους της απόδοσης Σιδέρη

ε 43Είπε, κι υπάκουσε ο γοργός του Δία αποκρισάρης. 
ε 44Κι έδεσε ευτύς στα πόδια του τα δυο όμορφα σαντάλια,
ε 45χρυσά κι αιώνια που μαζί με την πνοή του ανέμου,
ε 46παντού, σε ατέλειωτες στεριές και πέλαγα τον πάνε.
ε 47Έπειτα πήρε το ραβδί, που ανθρώπων -όσους θέλει-
ε 48μαγεύει μάτια ή και ξυπνά πάλε άλλους κοιμισμένους. 
ε 49Μ' αυτό στα χέρια ο δυνατός Αργοφονιάς πετούσε.
ε 50Κι απ' την Πιερία σαν πέρασε χύθηκε απ' τον αιθέρα
ε 51στο πέλαγο και πήγαινε στο κύμα σαν το γλάρο,
ε 52που μες στου αστέρευτου γιαλού τους αφρισμένους κόρφους
ε 53ψάρια ζητά και τα πυκνά φτερά του βρέχει η άρμη.
ε 54Έτσι όμοιος πήγαινε ο Ερμής στα κύματα τα πλήθια.
ε 55Σαν έφτασε στ' απόμακρο νησί βγήκε όξω τότε
ε 56απ' το γαλάζιο πέλαγο και στη στεριά τραβούσε,
ε 57όσο που βρήκε μια σπηλιά μεγάλη, όπου η νεράιδα
ε 58καθόντανε η λαμπρόμαλλη και μέσα εκεί την ήβρε.
ε 59Φωτιά μεγάλη είχε στη στια και μια ευωδιά απ' αλάργα
ε 60μοσκοβολούσε στο νησί, κέδρου κι αφράτης θούγιας
ε 61που καίγουνταν. Κι η Καλυψώ, μ' ολόχρυση σαΐτα
ε 62στον αργαλειό της ύφαινε και γλυκοτραγουδούσε.
ε 63Φούντωνε γύρω στη σπηλιά δροσολουσμένο δάσος 
ε 64με κυπαρίσσια ευωδιαστά, με πεύκες και με σκλήθρα,
ε 65όπου πλατύφτερα πουλιά φωλιάζανε εκεί πάντα,
ε 66γεράκια κι ανοιχτόφωνες κουρούνες, βαρδολούπες
ε 67θαλασσοπούλια που αγαπούν τα πέλαγα να σκίζουν.
ε 68Κι ολόγυρα στην κουφωτή σπηλιά ήταν απλωμένη, 
ε 69κληματαριά πολύβλαστη σταφύλια φορτωμένη.
ε 70Τέσσερεις βρύσες στη στεριά γλυκό νερό αναβρύζαν,
ε 71κοντά-κοντά, κι άλλη απ' αλλού κυλούσε τα νερά της.
ε 72Κι ανθούσαν γύρω στη σειρά λιβάδια με γιοφύλια
ε 73και σέλινα, που αν τα 'βλεπε κι αθάνατος ακόμα, 
ε 74θα σάστιζε και μέσα του θα ξάνοιγε η καρδιά του.
ε 75Εκεί στεκόντανε ο Ερμής και θάμαζε θωρώντας.
ε 76Κι όλα πια σαν τα χόρτασαν τα μάτια του να βλέπουν,
ε 77μπήκε στην απλωτή σπηλιά, κι η λατρευτή νεράιδα,
ε 78όπως τον είδε αγνάντια της, τον γνώρισε ποιος ήταν. 
ε 79Γιατί οι αθάνατοι θεοί ξέρουν ένας τον άλλο,
ε 80κι ανίσως κάθεται κανείς σ' απόμακρα παλάτια.
ε 81Μα εκεί το μεγαλόκαρδο Δυσσέα δεν τον βρήκε,
ε 82μόν' στ' ακρογιάλι κάθουνταν, σαν πάντα, και θρηνούσε,
ε 83με κλάμα, πόνους, στεναγμούς σπαράζοντας στα στήθια, 
ε 84κι έχυνε δάκρυα βλέποντας τα πέλαγα τα στείρα.
ε 85Ρώτησε τότε τον Ερμή κι η Καλυψώ η νεράιδα,
ε 86σε λαμπροσκάλιστο θρονί να κάτσει βάζοντάς τον·
ε 87«Και πώς μας κόπιασες, Ερμή, χρυσόραβδε, ακριβέ μου
ε 88και σεβαστέ; Γιατί συχνά δε μας πολυθυμάσαι. 
ε 89Πες τι ορίζεις; Θα γενεί, σου τάζω, ό,τι προστάξεις,
ε 90αν γίνεται η δουλειά που θες κι αν μου περνά απ' το χέρι.
ε 91Μόν' έλα μέσα, κόπιασε να σε φιλέψω κάτι».
ε 92Έτσι είπε κι έστρωσε η θεά τραπέζι με αμβροσία
ε 93γεμάτο, κι ένα κόκκινο τον κέρασε νεχτάρι, 
ε 94κι έτρωγε κι έπινε ο γοργός του Δία αποκρισάρης.
ε 95Σαν έφαγε και χάρηκε με το φαΐ η καρδιά του,
ε 96τότε με λόγια φιλικά της μίλησε έτσι κι είπε·
ε 97«Θεά, θεό με ρώτησες γιατί ήρθα, κι ως το θέλεις,
ε 98την πάσα αλήθεια θα σου πω κι εγώ μετά χαράς σου. 
ε 99Μ' έστειλε εδώ του Κρόνου ο γιος, χωρίς να θέλω να 'ρθω.
ε 100Ποιος τόση πικροθάλασσα, που τελειωμό δεν έχει,
ε 101θα την περνούσε αυτόθελα; Μήτε έχει καν στο δρόμο
ε 102ανθρώπων χώρες, που σφαχτά και διαλεχτές θυσίες
ε 103πολλές προσφέρουν στους θεούς. Μα τ' ασπιδάτου Δία
ε 104άλλος τη γνώμη δεν μπορεί ν' αλλάξει ή να μην κάμει.
ε 105Λέει πως κοντά σου ο πιο πικρός απ' όλους ζει τους άντρες,
ε 106που χρόνια εννιά πολέμησαν στη χώρα του Πριάμου,
ε 107κι όταν το κάστρο κάψανε το δέκατο πια χρόνο,
ε 108για την πατρίδα κίνησαν. Μα στο ταξίδι απάνω 
ε 109φταίξανε στη θεά Αθηνά, και σήκωσε ένα αγέρα
ε 110γι' αυτούς κακοταξίδευτο και κύματα αφρισμένα.
ε 111Τότε όλοι οι άλλοι θαρρετοί συντρόφοι του χαθήκαν,
ε 112κι αυτόν εδώ τον έφερε το κύμα κι ο αγέρας.
ε 113Τώρα να φύγει στη στιγμή ζητά να τον αφήσεις. 
ε 114Γιατί δε γράφει η μοίρα του, αλάργα απ' τους δικούς του
να κλείσει εδώ τα μάτια του, μόν' είναι ριζικό του
ε 115να ιδεί πατρίδα και δικούς και τ' αρχοντόσπιτό του».
ε 116Έτσι είπε, κι όλο πάγωσε της Καλυψώς το αίμα
ε 117και κράζοντάς τον του 'λεγε με θυμωμένα λόγια· 
ε 118«Σκληροί θεοί, ζηλιάρηδες, πιο πάνω σεις απ' όλους,
ε 119που σκάζετε με τις θεές αν με θνητό πλαγιάσουν
ε 120κι ανίσως κάμει ομόκλινο καμιά τον ποθητό της.
ε 121Κι η ροδοδάχτυλη Αυγή τον Κυνηγό όταν πήρε,
ε 122έτσι οι γλυκόζωοι θεοί ζουλέψατε όλοι, ωσότου 
ε 123η Άρτεμη, η χρυσόθρονη παρθένα, με σαΐτες
ε 124πυκνές χτυπώντας, τη ζωή στην Ορτυγία του πήρε.
ε 125Έτσι κι όταν η Δήμητρα, με τις σγουρές πλεξούδες,
ε 126πήγε σε βαθυχόρταρο χωράφι να πλαγιάσει
ε 127με το Γιασίονα αγκαλιά, καμένη απ' την αγάπη, 
ε 128το 'μαθε ο Δίας στη στιγμή, και μ' ένα αστροπελέκι
καυτό χτυπώντας, του 'σβησε τη νιότη του κι εκείνου.
ε 129Τώρα έτσι πάλε σκάσατε, θεοί, μαζί μου, πόχω
ε 130άντρα θνητόν. Όμως εγώ τον έσωσα, όταν έρμος
ε 131σε μια καρίνα ερχόντανε καβάλα καθισμένος, 
ε 132γιατί με κεραυνό καυτό στη μέση του πελάγου
ε 133του 'σπασε το γοργόδρομο καράβι ο γιος του Κρόνου.
ε 134Τότε όλοι οι άλλοι διαλεχτοί συντρόφοι του χαθήκαν,
και μόνο του τον έφερε το κύμα εδώ κι ο αγέρας.
ε 135Τον φίλευα, τον έθρεφα και το 'λεγα μονάχη
ε 136αθάνατο κι αγέραστο για πάντα να τον κάμω.
ε 137Όμως τη γνώμη αν δεν μπορεί τ' ασπιδοφόρου Δία
ε 138να την αλλάξει άλλος θεός, ή να την παρακούσει,
ε 139ας φύγει, αφού το πρόσταξε κι έτσι τ' ορίζει εκείνος,
ε 140στ' αστέρευτο το πέλαγος. Εγώ όμως δεν τον στέλνω. 
ε 141Γιατί δεν έχω με κουπιά καράβι ουδέ συντρόφους
ε 142που θα τον πάνε στα πλατιά της θάλασσας τα στήθια.
ε 143Μα πρόθυμα μια συμβουλή -το τάζω- θα του δώσω,
ε 144πώς άβλαβος στην ποθητή πατρίδα του να φτάσει».
ε 145Τότε έτσι πάλε ο δυνατός Αργοφονιάς της είπε 
ε 146«Στείλε τον τώρα. Το θυμό του Δία συλλογίσου,
ε 147μη σου κακιώσει στα στερνά και θέλει να σε βλάψει».
ε 148Έτσι είπε κι έφυγε ο γοργός του Δία αποκρισάρης.
ε 149Πήγε κι η νύφη η σεβαστή, τον άφοβο Δυσσέα
ε 150ζητώντας, όταν άκουσε την προσταγή του Δία. 
ε 151Τον ήβρε που καθόντανε κοντά στ' ακροθαλάσσι
ε 152κι ούτε στιγμή του στέγνωναν τα μάτια του απ' τα δάκρυα,
ε 153και του 'σβηνε η γλυκιά ζωή στου γυρισμού τον πόνο,
ε 154γιατί του γύρισε η καρδιά να ζει με τη νεράιδα.
     Μόνο απ' ανάγκη στη βαθιά σπηλιά μ' αυτή τις νύχτες 
ε 155αθέλητά του πλάγιαζε, κι ας τον ποθούσε εκείνη.
ε 156Όμως τη μέρα κάθουνταν σε βράχους, σ' ακρογιάλια,
ε 157με κλάμα, πόνους, στεναγμούς σπαράζοντας τα στήθια,
ε 158κι έβλεπε, δάκρυα χύνοντας, τα πέλαγα τα στείρα.
ε 159Σιμά του στάθηκε η θεά και λυπημένα του 'πε·
ε 160«Καημένε, εδώ όλο πια μην κλαις, μη λιώνεις τη ζωή σου,
ε 161κι ήρθε ο καιρός που πρόθυμα να φύγεις θα σε στείλω.
ε 162Μόν' έλα κόψε με μπαλτά ξύλα χοντρά, να φτιάσεις
ε 163βάρκα πλατιά και το σκαρί ψηλά να της το χτίσεις,
ε 164μες στο γαλάζιο πέλαγο να πας. Κι εγώ για σένα 
ε 165ψωμί, νερό και κόκκινο κρασί θα βάλω μέσα,
ε 166όλα άφθονα, να μην πεινάς, και ρούχα θα σε ντύσω,
ε 167και θ' απολύσω πίσω της ένα αεράκι πρύμο,
ε 168έτσι άβλαβος στην ποθητή πατρίδα σου να φτάσεις,
ε 169αν το θελήσουν οι θεοί, των ουρανών οι αφέντες, 
ε 170που 'ναι από μένα ανώτεροι να κρίνουν, να φροντίσουν».
ε 171Είπε, και πάγωσε ο θεϊκός πολύπαθος Δυσσέας,
ε 172κι έτσι με λόγια πεταχτά της είπε κράζοντάς την·
ε 173«Άλλο, θεά, θα μελετάς μ' αυτά, κι όχι ταξίδι,
ε 174ενώ μου ορίζεις με σκαφί της θάλασσας το πλάτος 
να πάρω αυτό, τ' ατέλειωτο και φοβερό, που μήτε
ε 175γοργά καράβια ισόμετρα δεν το περνούν, που τρέχουν
ε 176χαρούμενα στον άνεμο. Μα εγώ, θεά, ποτέ μου
ε 177δε θα πατήσω στο σκαφί, χωρίς το θέλημά σου,
ε 178ανίσως και δε μου ορκιστείς τον πιο μεγάλο σου όρκο 
ε 179πως άλλο δε μου μελετάς πάθος φριχτό να πάθω».
ε 180Είπε, και χαμογέλασε στα λόγια του η νεράϊδα
ε 181και τρυφερά τον χάιδεψε, και του 'πε αγαπημένα
ε 182«Α, τετραπέρατο κορμί, που κόβει ο νους σου πάντα.
ε 183Τι λόγια που σοφίστηκες να βγάλεις απ' το στόμα! 
ε 184Ναι, μάρτυράς μου ας είναι η γη και τα ψηλά τα ουράνια,
ε 185και το τρεχάμενο νερό της Στύγας, που 'ναι ο όρκος
ε 186ο πιο μεγάλος, πιο φριχτός των αθανάτων όλων,
ε 187πως άλλο δε σου μελετώ πάθος κακό να πάθεις.
ε 188Και μόνο αυτά στοχάζομαι όσο κι εγώ η ίδια 
ε 189στον εαυτό μου θα 'βρισκα, σε τόση ανάγκη αν ήμουν.
ε 190Γιατί είναι η γνώμη μου καλή και νιώθω μες στα στήθια
ε 191να 'χω ψυχόπονη καρδιά, δεν έχω σιδερένια».