Αναφορικές προτάσεις -Θεωρία-Ασκήσεις, Γλώσσα Γ΄Γυμνασίου

Οι Αναφορικές προτάσεις  -τα  είδη τους - Θεωρία-Ασκήσεις, Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, Ενότητα 4η 

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΕΝΟΤΗΤΑ 4^η

Αναφορικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα και είτε αναφέρονται σε κάποιον όρο της κύριας πρότασης (π.χ. Μου έδωσε τις σημειώσεις που ήθελα) είτε είναι οι ίδιες όρος της κύριας πρότασης (π.χ. Πηγαίνει όπου θέλει).

Αναφορικές αντωνυμίες                                           Αναφορικά επιρρήματα

Που                                                                                      όπου, που, όπως

ο οποίος-η οποία-το οποίο                                                όσο, καθώς

Όποιος-όποια-όποιο                                                              σαν, ωσάν

Όσος-όση-όσο                                                       οσοδήποτε,οποτεδήποτε

ό,τι  (=άκλιτο)                                                                          οπουδήποτε

οποιοσδήποτε,  οσοσδήποτε, οτιδήποτε

-δήποτε=επίθημα

Οι προτάσεις που αναφέρονται σε κάποιον όρο (συνήθως ουσιαστικό) της κύριας πρότασης ονομάζονται επιθετικές (ή εξαρτημένες) αναφορικές προτάσεις. Εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ο οποίος, η οποία, το οποίο και που και λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί. Διακρίνονται ως προς τη σχέση τους με τον προσδιοριζόμενο όρο σε περιοριστικές (ή προσδιοριστικές) και σε μη περιοριστικές (ή προσθετικές ή πλεοναστικές). Οι περιοριστικές εξειδικεύουν περισσότερο τον όρο αναφοράς, αφού περιέχουν μια πληροφορία απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό αυτού στο οποίο αναφέρονται, ενώ οι μη περιοριστικές δίνουν μια πρόσθετη πληροφορία στον όρο αναφοράς, η οποία δεν είναι απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό του, π.χ. Το σχολικό βιβλίο της Γεωγραφίας που διαβάζω δεν το καταλαβαίνω (περιοριστική). Το σχολικό βιβλίο της Γεωγραφίας, που έγραψε η Αρβανίτη, δεν το καταλαβαίνω (μη περιοριστική). Οι μη περιοριστικές αναφορικές προτάσεις μπαίνουν στον γραπτό λόγο ανάμεσα σε κόμματα, ενώ οι περιοριστικές δεν μπαίνουν.

Οι προτάσεις που είναι οι ίδιες όρος της κύριας πρότασης (και δεν αναφέρονται σε άλλο όρο της κύριας πρότασης) ονομάζονται ελεύθερες αναφορικές προτάσεις και διακρίνονται σε ονοματικές και επιρρηματικές ελεύθερες αναφορικές προτάσεις.

Ονοματικές αναφορικές προτάσεις είναι όσες εισάγονται με αναφορικές αντωνυμίες και λειτουργούν ως ονόματα και ονοματικές φράσεις. Στον λόγο έχουν θέση υποκειμένου ή αντικειμένου ή κατηγορουμένου ή προσδιορισμού.

Επιρρηματικές αναφορικές προτάσεις είναι όσες εισάγονται με αναφορικά επιρρήματα ή με άλλους αναφορικούς επιρρηματικούς προσδιορισμούς και λειτουργούν ως επιρρήματα, τα οποία προσδιορίζουν έναν άλλο όρο μιας πρότασης, συνήθως επιρρηματικό, π.χ. Πήγαινε εκεί όπου θέλεις. Τους άρεσε το σπίτι όπου πήγαιναν. Οι σχέσεις που δηλώνουν οι επιρρηματικές αναφορικές προτάσεις είναι του τόπου, του χρόνου, του τρόπου, του ποσού, της συμφωνίας, της εναντίωσης και της παρομοίωσης. Ειδικά οι επιρρηματικές ελεύθερες αναφορικές προτάσεις εισάγονται με τα αναφορικά επιρρήματα όπως, όπου, οπουδήποτε, όποτε, οποτεδήποτε, όσο, οσοδήποτε και εκφράζουν τις ίδιες με τις παραπάνω επιρρηματικές σχέσεις.

 ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ	ΜΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΕΣ	ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ	ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΜΕ:	ο οποίος-η οποία- το οποίο,  που	όποιος-α-ο όσος-η-ο ό,τι,οποιοσδήποτε οσοσδήποτε, οτιδήποτε	όπου, όπως ,καθώς, όσο οποτεδήποτε, οσοδήποτε, οπουδήποτε,οπωσδήποτε….
ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ ΩΣ:	επιθετικοί προσδιορισμοί	υποκείμενο αντικείμενο κατηγορούμενο👇	επιρρήματα και δηλώνουν: τόπο,τρόπο,χρόνο,ποσό, συμφωνία ή όρο ,εναντίωση ή παραχώρηση, παρομοίωση👇
Οι περιοριστικές εξειδικεύουν περισσότερο τον όρο αναφοράς, αφού περιέχουν μια πληροφορία απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό αυτού στο οποίο αναφέρονται.	οι μη περιοριστικές δίνουν μια πρόσθετη πληροφορία στον όρο αναφοράς, η οποία δεν είναι απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό του. 👇	Π.χ. -Όποιος πεινάει, καρβέλια ονειρεύεται. -Μην κάνεις όσα δεν μπορείς. -Σήμερα είσαι ό,τι δηλώσεις.	-Πήγαινε όπου  σε στείλουν. -Ρύθμισε το θέμα όπως νομίζεις. -Έλα όποια ώρα θέλεις. -Δούλεψε  όσο μπορείς. -Θα γίνουν όπως τα συμφωνήσαμε. -Όσο και αν προσπαθήσει, δεν θα φτάσει στο τέρμα. -Πορευόμαστε στα οικονομικά μας όπως  προχωρά η χελώνα στο δάσος.
π.χ. Το βιβλίο της Ιστορίας που διαβάζω δεν το καταλαβαίνω. - Έχεις τη γνώμη που μου αρέσει.	Το βιβλίο της Ιστορίας, που έγραψε η Χριστοφιλοπούλου,δεν το καταλαβαίνω.

Oι αναφορικές προτάσεις συνήθως έχουν άρνηση δε(ν).

Πηγές: Γραμματική της Νέας Ελληνικής ΓλώσσαςΑ΄,´ô Γυμνασίου και Συντακτικό της Νέας Ελληνικής Α΄, Β΄,Γ΄ Γυμνασίου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ☺👀❓

1)Να αναγνωρίσετε το είδος των  παρακάτω αναφορικών προτάσεων :

Α. Απορώ μέχρι πού θα φτάσει ο στρατηγός που πολεμά τη χώρα.

Β. Πάμε όπου μας αρέσει.

Γ. Όποιοι ενδιαφέρονται ας κάνουν αίτηση.

Δ. Όσοι είναι δεκαοκτώ ετών μπορούν να ψηφίσουν.

Ε. Θα αναζητήσω στο διαδίκτυο ό,τι χρειάζομαι.

ΣΤ. Θα δεχτώ μόνο έτσι, όπως σου είπα.

Ζ. Θα αντέξει τις δυσκολίες ,όσο κι αν δεν το πιστεύει.

Η. Μίλησε για τους γονείς του, που δεν τους ξέραμε.

Θ. Το χιόνι που είδαμε χθες θα μας μείνει αξέχαστο.

Ι. Έλα όποια στιγμή μπορέσεις.

Κ.  Είναι ένα έργο μοναδικό ,που δεν μπορεί να επαναληφθεί.

Λ.. Φαίνονται χαρούμενοι που με συνάντησαν.

2)Από τα κείμενα 2 και 7 του Τετραδίου Εργασιών του μαθητή στην ενότητα 4 να βρείτε τις αναφορικές προτάσεις και να τις βάλετε στη σωστή θέση στον παρακάτω πίνακα:

ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ	ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ
	ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ	ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ

ΣΥΝΩΝΥΜΑ-ΑΝΤΩΝΥΜΑ

👩💭Βρείτε τις παρακάτω λέξεις στο κείμενο 5 του Τετραδίου Εργασιών του μαθητή και συμπληρώστε τις δύο στήλες ,συνώνυμα- αντώνυμα με βάση τη σημασία τους στο κείμενο:

	Συνώνυμα	Αντώνυμα
ασύλληπτος
εδραιώνω
σταθερός
ενώνω
καίριος
κατόρθωσε

✅

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 4