"Οι Σεληνίτες",Λουκιανός, Ενότητα 4η, Αρχαία Β΄ Γυμνασίου

"Οι Σεληνίτες", Λουκιανός, Ενότητα 4η,Φύλλο εργασίας. Απόδοση στα νέα ελληνικά. Ασκήσεις, Αρχαία Β΄ Γυμνασίου

Ο Λουκιανός (125-180μ.Χ.)

 μπορεί να θεωρηθεί ο πρώτος συγγραφέας έργου επιστημονικής  φαντασίας.  Ήταν Σύρος στην καταγωγή(γεννήθηκε στα Σαμόσατα, στον Άνω Ευφράτη της Συρίας). Σπούδασε ρητορική και ταξίδεψε σε Ελλάδα, Ιταλία και Γαλατία. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα σε ηλικία 40 ετών περίπου και αφιερώθηκε στη μελέτη της φιλοσοφίας .Τα κείμενά του έχουν χιουμοριστικό ύφος και καυστική διάθεση· περιέχουν πολύ αστείες επινοήσεις και εκφράζουν διαχρονικές αλήθειες. Οι σύγχρονοι του Λουκιανού υπήρξαν επιφυλακτικοί προς το έργο του εξαιτίας των αντιλήψεων που εκφράζει, οι μεταγενέστεροι, όμως, το εκτίμησαν δεόντως. Εκτός από τους περίφημους σατιρικούς διαλόγους του (῾Εταιρικοί, Νεκρικοί, Θεῶν, ᾿Ενάλιοι), σημαντικά έργα του είναι τα ᾿Ενύπνιον,  Δὶς κατηγορούμενος, Πῶς δεῖ ἱστορίαν συγγράφειν, ενώ η ᾿Αληθὴς ῾Ιστορία είναι από τα ευφυέστερα δημιουργήματά του.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 : «Οι Σεληνίτες» ,ΑΡΧΑΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Καλὸς δὲ παρὰ Σεληνίταις νομίζεται, ἤν πού τις φαλακρὸς ᾖ. Καὶ μὴν καὶ γένεια φύουσιν μικρὸν ὑπὲρ τὰ γόνατα. Καὶ ὄνυχας ἐν τοῖς ποσὶν οὐκ ἔχουσιν, ἀλλὰ πάντες εἰσὶν μονοδάκτυλοι. Καὶ ἐπειδὰν ἢ πονῶσιν ἢ γυμνάζωνται, γάλακτι πᾶν τὸ σῶμα ἱδροῦσιν, ὥστε καὶ τυροὺς ἀπ' αὐτοῦ πήγνυνται. Τοὺς δὲ ὀφθαλμοὺς περιαιρετοὺς ἔχουσι καὶ πολλοὶ τοὺς σφετέρους ἀπολέσαντες παρ' ἄλλων χρησάμενοι ὁρῶσιν. Τινὲς δὲ καὶ πολλοὺς ἀποθέτους ἔχουσιν, οἱ πλούσιοι. Κάτοπτρον δὲ μέγιστον κεῖται ὑπὲρ φρέατος οὐ πάνυ βαθέος. Ἂν μὲν οὖν εἰς τὸ φρέαρ καταβῇ τις, ἀκούει πάντων τῶν ἐν τῇ γῇ λεγομένων, ἐὰν δὲ εἰς τὸ κάτοπτρον ἀποβλέψῃ, πάσας μὲν πόλεις, πάντα δὲ ἔθνη ὁρᾷ. Τότε καὶ τοὺς οἰκείους ἐγὼ ἐθεασάμην καὶ πᾶσαν τὴν πατρίδα, εἰ δὲ κἀκεῖνοι ἐμὲ ἑώρων, οὐκέτι ἔχω εἰπεῖν. Ὅστις δὲ ταῦτα μὴ πιστεύει οὕτως ἔχειν, ἄν ποτε καὶ αὐτὸς ἐκεῖσε ἀφίκηται, εἴσεται ὡς ἀληθῆ λέγω.

Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 1.23-26 (διασκευή)

Διαβάστε προσεκτικά το αρχαίο κείμενο

ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Και όµορφος θεωρείται κατά τη γνώµη των Σεληνιτών αν κάποιος είναι φαλακρός. Και µάλιστα αφήνουν γένια λίγο πιο πάνω από τα γόνατα. Και δεν έχουν νύχια στα πόδια, αλλά είναι όλοι µονοδάχτυλοι. Και όταν κοπιάζουν ή γυµνάζονται, ιδρώνουν παράγοντας γάλα σε όλο τους το σώµα, ώστε και τυριά πήζουν από αυτό. Έχουν µάτια πρόσθετα και πολλοί αν τα χάσουν χρησιµοποιώντας αυτά που παίρνουν από άλλους βλέπουν. Μερικοί µάλιστα, οι πλούσιοι, έχουν και πολλά αποθηκευµένα για ώρα ανάγκης. Και ένας πολύ µεγάλος καθρέφτης βρίσκεται πάνω από ένα πηγάδι, όχι πολύ βαθύ. Αν όµως κάποιος κατεβεί στο πηγάδι, ακούει όλα όσα λέγονται στη γη, αν πάλι κοιτάξει προσεκτικά στον καθρέφτη, βλέπει όλες τις πόλεις και όλα τα έθνη. Τότε εγώ είδα και τους συγγενείς µου και όλη µου την πατρίδα, εάν όµως και εκείνοι µε έβλεπαν, δεν µπορώ καθόλου να το πω. Όποιος ,όµως ,δεν πιστεύει ότι αυτά έτσι έχουν, αν κάποτε και ο ίδιος φτάσει εκεί, θα µάθει ότι λέω την αλήθεια.

1)α)Σε ποιους αναφέρεται το κείμενο; Πού ζουν; Ποιος θεωρείται ωραίος στους Σεληνίτες;

β)Σε τι διαφέρουν οι Σεληνίτες από εμάς ως προς το σώμα;                                   

γ)Ποια η  συμπεριφορά τους  στην καθημερινή ζωή;

 

2)Να βρείτε στο αρχαίο κείμενο τις φράσεις που αντιστοιχούν στις παρακάτω νεοελληνικές από την απόδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά:

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ                                    ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

αν κάποιος είναι φαλακρός
Και δεν έχουν νύχια στα πόδια
όταν κοπιάζουν ή γυµνάζονται, ιδρώνουν παράγοντας γάλα σε όλο τους το σώµα
Έχουν µάτια πρόσθετα
έχουν και πολλά αποθηκευµένα για ώρα ανάγκης.
ένας πολύ µεγάλος καθρέφτης
βλέπει όλες τις πόλεις και όλα τα έθνη
Τότε εγώ είδα και τους συγγενείς µου και όλη µου την πατρίδα,

 

3)Να γράψετε πέντε λέξεις από το κείμενο και να βρείτε δύο παράγωγά τους στα νέα ελληνικά(απλά ή σύνθετα):

καλός	καλλιστεία	πάγκαλος

 

4)Να γράψετε για τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου τις αντίστοιχές τους στα αρχαία ελληνικά:

 γένια                                                 ....................                               .......................                 

 τα γόνατα                                         ....................                                  ...... ............

 .....................                                    ...................

5)Να δημιουργήσετε έναν εννοιολογικό χάρτη (https://eclass.sch.gr/modules/mindmap/?course=G618142 )με τα σωματικά χαρακτηριστικά και τα «τεχνολογικά επιτεύγματα» των Σεληνιτών:

                                                      ΣΕΛΗΝΙΤΕΣ

                                                             八

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ                        ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ

 

 6)Να αναζητήσετε τη σημασία των λέξεων φεγγάρι, σελήνη στο λεξικό και να βρείτε παράγωγά τους            

:https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/advsearch.html

7)Να γράψετε στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του χρόνου στον οποίο βρίσκονται τα παρακάτω ρήματα του κειμένου στην ίδια φωνή : νομίζεται, γυμνάζωνται.

 

Λεξιλόγιο ενότητας 4

καλλίνικος = αυτός που επιτυγχάνει µια πολύ σημαντική νίκη

καλλιστέφανος = αυτός που φοράει ωραίο στεφάνι

το κάλλος = η οµορφιά

το καλλιστείον = διαγωνισµός οµορφιάς, το βραβείο

η καλοκαγαθία = η καλή φύση του χαρακτήρα

καλλιεπής = αυτός που µιλά ή γράφει µε όµορφο τρόπο

η καλλιέπεια = η κοµψότητα και η ομορφιά του λόγου

καλλωπίζω = οµορφαίνω

καλλίµορφος = αυτός που έχει ωραία µορφή

καλλιγραφώ = γράφω µε ωραία γράµµατα

η καλλιτεχνία = το σύνολο των καλών τεχνών

καλοσύνη = τα καλά αισθήµατα

καλοσυνάτος = αυτός που έχει καλό χαρακτήρα και συµπεριφορά

καλλυντικό = φυσικό ή χηµικό παρασκεύασµα που χρησιµεύει για τον καλλωπσµό

 των ατόµων

καλοδέχοµαι = δέχοµαι κάποιον µε όμορφο τρόπο

καλοθρεµµένος = ευτραφής, εύσωµος

καλολογικός = αυτός που σχετίζεται µε την κόσµηση του ύφους ενός κειµένου

καλοµαθαίνω = συµπεριφέροµαι απέναντι σε κάποιον µε τέτοιον τρόπο που έχει ως

 αποτέλεσµα να χαλαρώσει η πειθαρχία του

καλοπιάνω = συµπεριφέροµαι µε ευγενικό τρόπο για να κερδίσω την εύνοια κάποιου

καλόπιστος = καλοπροαίρετος

Καλλιµάρµαρος = αυτός που έχει ωραία µάρµαρα, επίθετο που χρησιµοποιείται

 κυρίως για το Παναθηναϊκό Στάδιο