"ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ", ΕΝΟΤΗΤΑ 2η ,ΑΡΧΑΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

"ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ",ΕΝΟΤΗΤΑ  2,ΑΡΧΑΙΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ,ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ,ΒΙΝΤΕΟ

ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ  2: ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ, ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ,ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ,ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ(12.2-6)

Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το εισαγωγικό σημείωμα, το αρχαίο κείμενο και τα ερμηνευτικά σχόλια στο κείμενο από το σχολικό βιβλίο,σελίδες 14-16 ή στο: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-B112/300/2087,7392/ .

2)Μελετήστε την απόδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά στο τέλος του φύλλου εργασίας.

3)Θεμιστοκλής: Ο Θεμιστοκλής του Νεοκλέους ο Φρεάριος (527 π.Χ. - 459 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας πολιτικός και στρατηγός. Υπήρξε αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης στην κλασσική Αθήνα, έλαβε μέρος στη Μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. και στη Ναυμαχία του Αρτεμισίου το 480 π.Χ.. ,όμως, είναι γνωστός ως ο θεμελιωτής της ναυτικής δύναμης της Αθήνας και ως ο κυριότερος συντελεστής της αποφασιστικής νίκης των Ελλήνων εναντίον των Περσών στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ.(πηγή:βικιπαίδεια).Ο Πλούταρχος παρουσιάζει τον Σπαρτιάτη ναύαρχο Ευρυβιάδη να αρνείται να ακούσει το σχέδιο του Θεμιστοκλή περί ναυμαχίας στη Σαλαμίνα και τον Θεμιστοκλή να καταφεύγει στο τέχνασμα που περιγράφεται στο κείμενο της ενότητας.

"Πάταξον μέν, ἄκουσον δέ" (ο Θεμιστοκλής στον Ευριβιάδη) 480π.Χ.

4)Ναυμαχία της Σαλαμίνας: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας(480π.Χ.) είναι ,ίσως, η πιο καθοριστική μάχη των περσικών πολέμων, γιατί οι Έλληνες απέτρεψαν την κατάληψη του ελλαδικού χώρου από τις στρατιές του Ξέρξη, που είχαν περάσει από τις Θερμοπύλες και είχαν κάνει στάχτη την Αθήνα.  Oι ιστορικοί εκτιμούν ότι σε περίπτωση ήττας, οι ορδές της ανατολής θα ξεχύνονταν στην Πελοπόννησο και θα έσβηναν την Ελλάδα από τον χάρτη, πιθανότατα και από την ιστορία. Ο δρόμος για την υπόλοιπη Ευρώπη θα άνοιγε διάπλατα  στους Πέρσες.

5)Τέχνασμα: έξυπνη και παραπλανητική ενέργεια ή συμπεριφορά  για την επίτευξη  κάποιου  στόχου.

6)Ο Θεμιστοκλής αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει δόλο για να πετύχει τον σκοπό του.Να αναφέρετε από την μυθολογία ή την ιστορία περιπτώσεις τεχνασμάτων που συνέβαλαν αποφασιστικά στην επιτυχή έκβαση ενός σχεδίου.

7)Δείτε τα βίντεο για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας στα:  http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/473  καιhttps://youtu.be/Pb07rgUPGGU.

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ(χωριστείτε σε ομάδες και μοιραστείτε τις ερωτήσεις που ακολουθούν):

1)Με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων του  βιβλίου σας να αντιστοιχίσετε τις φράσεις  της στήλης Α με τις σημασίες τους στη στήλη Β:.      

                       Α                                                 Β

1. τῶν πολεμίων ὁ στόλος                   α. στέλνει αυτόν     

2. τοὺς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς      β. συμβουλεύει να επιτεθεί

3. ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο               γ. ο στόλος των εχθρών

4. Τοῦτον ἐκπέμπει                             δ. ο Θεμιστοκλής σκεφτόταν

5. διακελεύεται ἐπιθέσθαι                    ε. έκρυψε τις γύρω παραλίες

2)Ποιο γεγονός οδήγησε τους Πελοποννήσιους στο να θέλουν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στον Ισθμό της Κορίνθου,σύμφωνα με το κείμενο;

3)α)Ο Θεμιστοκλής πρότεινε να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες στα στενά της Σαλαμίνας. Γιατί; β)Ποιο γεγονός τον οδήγησε στην κατάστρωση του σχεδίου με τον Σίκιννο και ποιο ήταν αυτό το σχέδιο; γ)Ποιος ήταν ο Σίκιννος; δ)Θυμηθείτε τη θέση του παιδαγωγού στην αρχαία Αθήνα.

4)Πώς αντέδρασε ο Ξέρξης σε όσα του διεμήνυσε ο Θεμιστοκλής με τον Σίκιννο και γιατί;

5)Ποια ρήματα από το αρχαίο κείμενο δηλώνουν τις ενέργειες του Θεμιστοκλή και ποια τις αντιδράσεις του Ξέρξη; Να τα γράψετε στο τετράδιό σας και τη σημασία τους με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων  του βιβλίου.

6)Να χωρίσετε το κείμενο σε  «σκηνές» και να δώσετε έναν τίτλο σε καθεμιά σκηνή.

7)Διαβάστε στο βιβλίο της Γραμματικής της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στις σελίδες  61,63,66-69 τα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης και ΕΔΩ  και στις σελίδες 162-8 την οριστική ενεστώτα-παρατατικού-μέλλοντα της Μέσης φωνής του ρήματος λύω και τον μέλλοντα του ρήματος εἰμί και ΕΔΩ  και ΕΔΩ. Μελετήστε  και τις ασκήσεις ΕΔΩ  .

8)α) τῶν πολεμίων,τήν πραγματείαν, βασιλέως, την δύναμιν, τοὺς ἡγεμόνας, τὰς νήσους:να γράψετε την ίδια πτώση των ουσιαστικών στον άλλο αριθμό  β)να κλιθούν στον χρόνο που βρίσκονται οι τύποι του κειμένου: Ἦν, ἐβουλεύετο, διακελεύεται, ἐξέφερε.

9)Διαβάστε τα σχετικά με τη σύνθεση στο σχολικό βιβλίο,σελίδα 18 και χωρίστε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου στα συνθετικά μέρη τους: ἀπέκρυψεν -εὔνους-παιδαγωγός-ἐξέφερε.

10)Να γράψετε 10 παράγωγες ή σύνθετες λέξεις από τα θέματα του ρήματος λέγω(λεγ-,λογ-,ρη-.)και να τις βάλετε μέσα σε προτάσεις σας.

11)Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου στο τέλος του φύλλου εργασίας(υποκείμενο,αντικείμενο ή κατηγορούμενο):τοὺς αἰγιαλούς, πραγματείαν. ὁ Σίκιννος,Πέρσης, εὔνους, τοῦτον.

12)Τα βίντεο που είδατε σας βοήθησαν να αντιληφθείτε καλύτερα το περιεχόμενο του κειμένου;Γιατί;

13)Το κείμενο που εξετάζουμε είναι ένα απλό ιστορικό αφηγηματικό κείμενο.Ποια στοιχεία χαρακτηρίζουν την αφήγηση αυτή;(εξετάστε τους χρόνους των ρημάτων).

Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Να πείτε σε έναν συμμαθητή σας που έλειπε από το μάθημα ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του Θεμιστοκλή,όπως αυτά φαίνονται από το κείμενο της ενότητας.

2)Σήμερα, υπάρχουν περιπτώσεις που αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιήσουμε «δόλο»,για να καταφέρουμε κάτι που θεωρούμε σωστό;Μπορείτε να σκεφτείτε κάποιο παράδειγμα γι’ αυτό;

ο Θεμιστοκλής

3)Είστε ο στρατηγός Θεμιστοκλής. Μιλήστε στο συμβούλιο των Ελλήνων στρατηγών,για να τους πείσετε ότι πρέπει να αντιμετωπίσετε τους Πέρσες  στη Σαλαμίνα.(χρησιμοποιήστε επιχειρήματα με τη βοήθεια των σχολίων του βιβλίου σας).

4)Επιλέξτε μια «σκηνή»-εικόνα από το κείμενο και ζωγραφίστε την ή επιλέξτε 5 λέξεις από το κείμενο και  με βάση αυτές δημιουργήστε σε 10 σειρές  μια δική σας ιστορία στα νέα ελληνικά.

5)παιδαγωγός:χωρίστε τη λέξη στα συνθετικά της μέρη.Από κάθε συνθετικό της να δημιουργήσετε δύο καινούργιες σύνθετες λέξεις.

6)Διαγωνισμός ανάγνωσης:Ποιος ή ποια από εσάς θα διαβάσει καθαρά και με «νόημα» το αρχαίο κείμενο;

7)Ποια είναι η σχέση των παρακάτω εικόνων του σχολικού βιβλίου με το κείμενο που εξετάσαμε;Να γράψετε τις σκέψεις σας στο τετράδιό σας.

πάνοπλος οπλίτης σε γλυπτό

Ο Ξέρξης παρακολουθεί τη ναυμαχία

Το αρχαίο κείμενο:

Ἀλλ' ἐπεὶ τῶν πολεμίων ὁ στόλος τῇ Ἀττικῇ κατὰ τὸ Φαληρικὸν προσφερόμενος τοὺς πέριξ ἀπέκρυψεν αἰγιαλούς, πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοποννήσιοι πρὸς τὸν Ἰσθμόν. Ἔνθα δὴ ὁ Θεμιστοκλῆς ἐβουλεύετο καὶ συνετίθει τὴν περὶ τὸν Σίκιννον πραγματείαν. Ἦν δὲ τῷ μὲν γένει Πέρσης ὁ Σίκιννος, αἰχμάλωτος, εὔνους δὲ τῷ Θεμιστοκλεῖ καὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ παιδαγωγός. Τοῦτον ἐκπέμπει πρὸς τὸν Ξέρξην κρύφα, κελεύσας λέγειν ὅτι Θεμιστοκλῆς ὁ τῶν Ἀθηναίων στρατηγὸς αἱρούμενος τὰ βασιλέως ἐξαγγέλλει πρῶτος αὐτῷ τοὺς Ἕλληνας ἀποδιδράσκοντας, καὶ διακελεύεται ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεζῶν χωρὶς ὄντες ἐπιθέσθαι καὶ διαφθεῖραι τὴν ναυτικὴν δύναμιν. Ταῦτα δ' ὁ Ξέρξης ὡς ἀπ' εὐνοίας λελεγμένα δεξάμενος, ἥσθη καὶ εὐθὺς ἐξέφερε πρὸς τοὺς ἡγεμόνας τῶν νεῶν διακοσίαις ναυσὶν ἀναχθέντας ἤδη διαζῶσαι τὰς νήσους, ὅπως ἐκφύγοι μηδεὶς τῶν πολεμίων.

Νεοελληνική απόδοση του κειμένου:

Αλλά, όταν ο στόλος των εχθρών απέκρυψε τους γύρω γιαλούς πλησιάζοντας στην Αττική από την πλευρά του Φαλήρου, πάλι οι Πελοποννήσιοι φοβισµένοι σκέφτονταν να αποπλεύσουν προς τον Ισθµό. Ενώ λοιπόν έτσι είχε η κατάσταση, ο Θεµιστοκλής σχεδίαζε και κατάστρωνε το θέµα σχετικά µε τον Σίκιννο. Και ο Σίκιννος ήταν στην καταγωγή Πέρσης, αιχµάλωτος, φιλικός µε τον Θεµιστοκλή και παιδαγωγός των δύο παιδιών του. Αυτόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη αφού τον διέταξε να πει ότι ο Θεµιστοκλής, ο στρατηγός των Αθηναίων, παίρνοντας το µέρος του Πέρση βασιλιά, ότι πρώτος αυτός του στέλνει ως πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να φύγουν  και τον συµβουλεύει να τους επιτεθεί ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό και να καταστρέψει τη ναυτική δύναµη. Επειδή ο Ξέρξης δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι είχαν λεχθεί µε φιλική διάθεση ,ευχαριστήθηκε και αµέσως έδωσε διαταγή στους ηγεµόνες των πλοίων να περικυκλώσουν τα νησιά, αφού αποπλεύσουν µε διακόσια πλοία ,για να µη ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς.

Δείτε το Φύλλο εργασίας  και  ΕΔΩ

και σε διαφορετική μορφή ΕΔΩ

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ:    http://photodentro.edu.gr/video/r/8522/473      

ΕΔΩ   και     ΕΔΩ