ΓΛΩΣΣΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ:ΤΟ ΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ ,ENOTHTA 5η ,ΘΕΩΡΙΑ-ΑΣΚΗΣΗ

ΓΛΩΣΣΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ :ΤΟ ΡΗΜΑ ΣΤΟ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ,  ΘΕΩΡΙΑ- ΑΣΚΗΣΗ

Το αφηγηματικό κείμενο εμπεριέχει δράση και εξέλιξη και, επομένως , αξιοποιεί πολύ το ρήμα. Χρησιμοποιεί ,κυρίως, ρήματα δράσης και έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων.

 Όταν στην αφήγηση εξιστορούμε γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν, τα ρήματα που χρησιμοποιούμε βρίσκονται συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (αόριστο και παρατατικό).

 Μερικές φορές, όμως, χρησιμοποιούνται κι άλλοι χρόνοι, όπως ο ενεστώτας ή ακόμα και ο μέλλοντας, για να γίνει η αφήγηση πιο ζωντανή και να έρθoυν τα γεγονότα πιο κοντά στη χρονική στιγμή της αφήγησης.

Α.ΚΕΙΜΕΝΟ:

[Έπλασε μέσα του ένα τοπίο…]

 Απ' όλα τα χρόνια στο σχολείο κι απ' όλα τα συμβάντα, ένα πράγμα σημάδεψε τον Στάθη για όλη του τη ζωή: μια εκδρομή που τους πήγε η δασκάλα στο ρέμα του Κηφισού. Εκεί που περνάει σήμερα η Εθνική οδός, κυλούσε το ποτάμι ανάμεσα στις καλαμιές, στις λεύκες, στα πλατάνια. Στις όχθες του καλλιεργούσανε περιβόλια και παραδίπλα υπήρχε ένα εγκαταλελειμμένο μπαρουτάδικο που έμοιαζε με κάστρο. Ανέβαιναν τ' αγόρια απ' τη μισογκρεμισμένη σκάλα σ' έναν εξώστη χωρίς στηθαίο και πηδούσαν αλαλάζοντας στην άμμο του ποταμού.

 Κάποια στιγμή η δασκάλα τούς ζήτησε να κάνουν ησυχία. Το ρέμα ήταν κατοικία και πέρασμα πουλιών. Εκείνη την ώρα περνούσε ένα κοπάδι χελιδόνια. Tα παιδιά προσπαθούσαν να τα μετρήσουν. «Αυτά, αν προσέξετε, είναι πιο σπαθάτα. Είναι πετροχελίδονα», είπε η δασκάλα, «αλλά σωπάστε ν' ακούσουμε τ' αηδόνια».

 Καθίσανε κάτω από μια μεγάλη μουριά κι αφού ακούσανε το κελάηδημα, η κυρία Σουμέλα άρχισε να τους μιλάει για το χωριό της. «Ένα ρέμα με πλατάνια, καληώρα σαν κι αυτό, ξεκινάει απ' το βουνό και καταλήγει στη θάλασσα. Κολυμπάς κι ακούς τ' αηδόνια να κελαηδούν».

 «Μονάχα στον Παράδεισο μπορεί κανείς να κολυμπάει στη θάλασσα και ν' ακούει τ' αηδόνια», σκεφτότανε ο Στάθης. Κι απ' την αφήγηση αυτή έπλασε μέσα του ένα τοπίο που δεν ήταν του κόσμου ετούτου και που θα τον ακολουθούσε παντοτινά.

                                   Λία Μεγάλου- Σεφεριάδη,  Σαν το μετάξι, εκδ. Καστανιώτη, 1996  

Β.ΑΣΚΗΣΗ:

1)Διαβάστε με προσοχή το παραπάνω κείμενο από το σχολικό βιβλίο.

2)Το κείμενο είναι αφηγηματικό; Απαντήστε λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα  χαρακτηριστικά του αφηγηματικού κειμένου.

3)Να βρείτε τα ρήματα ,να μιλήσετε για τη σημασία τους και για τους χρόνους στους οποίους βρίσκονται αυτά. ( Οι χρόνοι των ρημάτων είναι τέτοιοι που εξασφαλίζουν ζωντάνια και παραστατικότητα στην αφήγηση; Στην αφήγηση έχουν επιλεγεί τα κατάλληλα ρήματα δράσης και έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων; H αφήγηση κυλά γρήγορα, με σύντομες κοφτές προτάσεις; )

4)Γράψτε μια επιστολή  σε κάποιον  φίλο σας  που ζει  σε επαρχιακή πόλη και διηγηθείτε του πώς περάσατε μία από τις ημέρες που τα σχολεία δεν λειτουργούν και είσαστε στο σπίτι (σε 150-200 λέξεις).Προσέξτε πώς θα χρησιμοποιήσετε τα ρήματα στο αφηγηματικό κείμενό σας.

Περισσότερα στοιχεία για την ενότητα 5 ΕΔΩ

Για την επιστολή βρείτε οδηγίες γραφής εδώ  .