Οδύσσεια, ραψωδία α 361-497,ανάλυση,Α΄Γυμνασίου

Οδύσσεια, ραψωδία α 361-497,ανάλυση των στίχων, σχολιασμός, Α΄Γυμνασίου

Πηνελόπη ανυπόδητη,Beccafumi

               ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ -Οδύσσεια ραψωδία α 361-497

Ο Τηλέμαχος μετά τη συνομιλία του με την Αθηνά και τη «θαυμαστή» εξαφάνιση της θεάς

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η αλλαγή του Tηλέμαχου - η εμφάνιση της Πηνελόπης και η υπογράμμιση του ήθους της(=χαρακτήρας, συμπεριφορά).

Η κοινωνική θέση του αοιδού, η σχέση του με τους ακροατές και το περιεχόμενο των τραγουδιών του (= των ηρωικών ποιημάτων).

Το ήθος των προσώπων(χαρακτήρας ,συμπεριφορά).

Το πολιτικό πρόβλημα της Iθάκης.

Σύγκρουση

 Πηνελόπη – Φήμιος

Tηλέμαχος – Πηνελόπη

και  Τηλέμαχος - μνηστήρες

Σύστημα (ιδιοκτησιακή και πολιτική κατάσταση της Iθάκης, σελίδα 43 ,θέμα 5.)

Ενότητες(δώστε έναν τίτλο σε καθεμία ενότητα)

1^η:στίχοι 361-383………………

2^η:στ.384-406…………………

3^η:στ.407-424………………….

4^η:425-444……………………….

5^η:445-458……………………..

6^η:459-497……………………

 

Σχολιασμός των στίχων

Το τραγούδι του Φήμιου  καθηλώνει τους μνηστήρες. Ενεργοποιεί την Πηνελόπη και η παρουσία της κυριαρχεί στη σκηνή από τον στίχο 365 μέχρι τον 383.Αυτή ζητά από τον αοιδό να σταματήσει το τραγούδι του , που είναι μαγευτικό ,γιατί της θυμίζει τον Οδυσσέα και στενοχωριέται πολύ. Παρεμβαίνει τότε ο Tηλέμαχος , της λέει ν’ αποκτήσει θάρρος και της θυμίζει τη θέση της(397-399) και τον δικό του ρόλο (399-400 -«σ’ αυτό το σπίτι είμαι εγώ ο κυβερνήτης»), κι εκείνη κατάπληκτη αποχωρεί (401).Ανεβαίνει στον θάλαμο ψηλά και θρηνεί για τον Οδυσσέα μέχρι η Αθηνά να της κλείσει τα βλέφαρα και να τη λυτρώσει με τον ύπνο.

 Οι μνηστήρες εκδηλώνονται με θόρυβο και δίνουν έτσι αφορμή στον Tηλέμαχο να τους απευθύνει λόγο αυστηρά και με τόλμη ως κύριος του σπιτιού (407-24).

Εκείνοι αιφνιδιάζονται και απορούν με το θάρρος του, προκαλεί τον θαυμασμό τους . Ο Aντίνοος μάλιστα  τον κατηγορεί για αλαζονεία, για έπαρση και τον καταριέται(στίχοι 430-31) αλλά ο Tηλέμαχος του απαντά συγκρατημένα (433-44).Δεν μπορεί ο ίδιος να κυβερνήσει ,αν και ο πατέρας του λείπει πολλά χρόνια, γιατί ο ίδιος θεωρείται ακόμα ανήλικος.

Παρεμβαίνει  και ο Eυρύμαχος ειρωνικά και με διπλωματία(πονηριά) προσπαθεί να μάθει για τον ξένο, ποιος ήταν και από πού ήρθε στην Ιθάκη. Μήπως έφερε νέα από τον Οδυσσέα; Ο Tηλέμαχος τον καθησυχάζει κρύβοντας το μυστικό του.

Οι μνηστήρες συνεχίζουν το γλέντι ως το βράδυ, οπότε αποχωρούν για ύπνο στα σπίτια τους· ο Tηλέμαχος μόνο ξαγρυπνά μελετώντας τις συμβουλές της θεάς (468-97).

Στους στίχους 411,424 έχουμε προοικονομία ,γιατί ο ποιητής μας προετοιμάζει για τη μνηστηροφονία ,την τιμωρία των αλαζονικών μνηστήρων.

Συμπεράσματα:

1)Ο Τηλέμαχος ωριμάζει, η μητέρα του δέχεται πρώτη το μήνυμα αυτής της ωριμότητας. Το ήθος και τα κίνητρα των μνηστήρων αποκαλύπτονται.

2)Το υπηρετικό προσωπικό συμπληρώνεται εδώ με τις βάγιες (ακόλουθες της βασίλισσας).Έχουμε εικόνα των ανακτόρων.(υπερώο>γυναικωνίτης και η ψηλή σκάλα). 

3)Aπό τους στίχους 361-92 διαπιστώνεται ότι ο αοιδός (ο Φήμιος εδώ):

-θέλγει(=γοητεύει), γενικά, τους ακροατές του αυτοσχεδιάζοντας «μ’ ό,τι βάζει ο νους του», ενώ, ειδικά, με «τον πικρό νόστο των Aχαιών», συγκινεί την Πηνελόπη, η οποία διαμαρτύρεται ,επειδή ο Φήμιος επιμένει να τραγουδά ένα λυπητερό τραγούδι, που της «σπαράζει την καρδιά»·.

-συνήθως τα τραγούδια του αναφέρονται σε έργα ανθρώπων και θεών.

-«οι άνθρωποι τιμούν και προτιμούν [...] το τραγούδι [...] το τελευταίο», όπως πάντα·

-έχει τιμητική θέση στα ανάκτορα και την υποστήριξη του οικοδεσπότη.

> Eίναι πολύτιμος επαγγελματίας ένας φημισμένος αοιδός .

4)Το ήθος των προσώπων(χαρακτήρας, συμπεριφορά)

α. Tο ήθος της Πηνελόπης το συμπεραίνουμε παρακολουθώντας τη σύνεση (λογική) και τη συζυγική πίστη (χαρακτηριστική είναι η αντίδρασή της στο τραγούδι, όπως και το κλάμα της).αλλά και  τη σεμνότητα (χαρακτηριστική είναι η κίνηση του στίχου 371)και τις ασχολίες της.

β. Tο ήθος του Tηλέμαχου παρουσιάζεται διαφοροποιημένο ως προς τη συμπεριφορά, όπως δείχνει ο λόγος προς τη μητέρα του και, κυρίως, η στάση και οι λόγοι του προς τους μνηστήρες, γενικά, και προς τον Aντίνοο και τον Eυρύμαχο ιδιαίτερα, που τονίζουν την επιθετικότητά του στην αρχή, αλλά και την αυτοσυγκράτηση και τη διπλωματία του στη συνέχεια.Ο Tηλέμαχος φαίνεται τώρα αποφασισμένος να κυβερνήσει το σπίτι του και να αναλάβει πρωτοβουλίες ως άριστος  μαθητής της θεάς Αθηνάς. Επίσης, ο Tηλέμαχος απαιτεί από τους μνηστήρες να σταματήσουν να αρπάζουν την πατρική περιουσία του· αλλιώς, θα επικαλεσθεί  τη θεϊκή εκδίκηση

γ. Tο ήθος των μνηστήρων, γενικά, και του Aντίνοου και Eυρύμαχου, ειδικότερα, το συμπεραίνουμε από την υβριστική συμπεριφορά τους, αφού διεκδικούν πιεστικά την Πηνελόπη (την εξουσία μέσω της βασίλισσας), όσο και από την  κατασπατάληση της περιουσίας του Οδυσσέα. O Aντίνοος, ειδικότερα, παρουσιάζεται προσβλητικός και σκληρός , ενώ ο Eυρύμαχος ύπουλος, ειρωνικός, διπλωματικός.

δ. Tο ήθος της Eυρύκλειας έχει ως βάση την αφοσίωσή της στη βασιλική οικογένεια (477…..).

 

(πηγή για τις σημειώσεις :το βιβλίο του καθηγητή για την Οδύσσεια)

ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ