"Ο φτωχός και τα γρόσια",Λαϊκό παραμύθι, Φύλλο εργασίας,Λογοτεχνία Α΄Γυμνασίου

                                        

    

                         ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                             «Ο φτωχός και τα γρόσια»,  λαϊκό παραμύθι

 Α.ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:

1)Διαβάστε το παραμύθι στις σελίδες 186-187 του σχολικού βιβλίου ή ΕΔΩ  .Ακούστε το!

2)Το λαϊκό παραμύθι είναι μια διήγηση φανταστική, που κινείται στον κόσμο του υπερφυσικού και του μαγικού και έχει σκοπό την τέρψη(ευχαρίστηση) των ακροατών. Σε αυτό δεν δηλώνεται ο τόπος και ο χρόνος,η δράση είναι γοργή με κυρίαρχη τη ρηματική διατύπωση και η αφήγηση καταλήγει σε σαφές διδακτικό μήνυμα. Έτσι, παρατηρείται η σκληρή τιμωρία των κακών που λειτουργεί περισσότερο ως τρόπος απονομής δικαιοσύνης και αποκατάστασης του δικαίου.  Η βασική λειτουργία του ελληνικού παραμυθιού ήταν να βρίσκεται κοντά στην καθημερινότητα του απλού ανθρώπου, να τον συντροφεύει και να τον ανακουφίζει από τον μόχθο ή και τη σκληρότητα της πραγματικότητας.

Η αφήγηση του παραμυθιού γίνεται σε τοπικές ελληνικές διαλέκτους. Στα ελληνικά παραμύθια υπάρχει μια διάθεση περιγραφής του χώρου και του περιβάλλοντος δίνοντάς μας στοιχεία πολιτιστικά των τοπικών κοινωνιών. Σε άλλα παραμύθια πάλι αντλούμε πληροφορίες για ήθη και έθιμα. Οι ήρωες των ελληνικών παραμυθιών, συνήθως ,είναι άνθρωποι καθημερινοί, απλοί, με τους οποίους οι ακροατές του παραμυθιού βρίσκουν κοινά στοιχεία. Γενικά, το ελληνικό παραμύθι αποπνέει μια οικειότητα στο κοινό του.

3)α)Το συγκεκριμένο παραμύθι προέρχεται από τη Νάξο. Στα παραμύθια ,όπως και σε άλλα είδη λογοτεχνικά, υπάρχουν οι παραλλαγές, δηλαδή οι διαφορετικοί τρόποι που παρουσιάζεται ένα  δημιούργημα ανάλογα με την περιοχή που το συναντάμε.  β)Το γρόσι= Ασημένιο νόμισμα ίσο προς το ένα εκατοστό της χρυσής λίρας διαφόρων κρατών.

             

4)Στο παραμύθι υπάρχει ο προβληματισμός για την αποτελεσματικότητα του πλούτου στην κατάκτηση της ευτυχίας. Ποια είναι η δική σας γνώμη: τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; Συζητήστε το στην τάξη.

       

Β.ΔΡΑΣΕΙΣ:

1) Πώς αντιλαμβάνεστε την άποψη ότι  ο λαός με τα δημιουργήματά του (π.χ. παραμύθια) προσπάθησε να αντιμετωπίσει με αισιοδοξία τις δυσκολίες και τις στερήσεις; Εξηγήστε το έχοντας υπόψη σας το παραμύθι. Αναζητήστε και άλλα παραμύθια με παρόμοιο στόχο.

2)α)Να χωρίσετε το παραμύθι σε τρεις ενότητες και να δώσετε έναν πλαγιότιτλο στην καθεμία. β)Να βρείτε τα βασικά χαρακτηριστικά των παραμυθιών  στο συγκεκριμένο παραμύθι.

3)Γιατί ο φτωχός γίνεται δυστυχισμένος ,όταν του χαρίζει ο πλούσιος τα χρήματα;

4)Με μια  σύντομη φράση να δώσετε το μήνυμα -δίδαγμα  που βγαίνει από την ιστορία που διαβάσαμε.

5)Αφού διαβάσετε τους αφηγηματικούς τρόπους ΕΔΩ, να βρείτε ποιοι χρησιμοποιούνται στο παραμύθι με ένα παράδειγμα για τον καθένα  από το κείμενο.

6)Δείτε το κωμειδύλλιο (μουσική κωμωδία):Η λύρα του Γερονικόλα(1891) του Δ.Κόκκου και παρουσιάστε το περιεχόμενό του στην τάξη   https://youtu.be/ZhIQDTrt1kI   . Υπάρχουν κοινά στοιχεία με το παραμύθι;

 Γ.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:

1)Πείτε με συντομία  το περιεχόμενο του παραμυθιού σε έναν φίλο σας που έλειπε από το μάθημα. 

2)Δώστε ένα δικό σας τέλος στο παραμύθι.

3)Στην εποχή μας έχει εφαρμογή το δίδαγμα του παραμυθιού;

4)Να βρείτε τις σκηνές που υπάρχουν σε αυτό το παραμύθι.(χαρακτηριστικά της σκηνής: αλλαγή τόπου ή αλλαγή προσώπων  ή αλλαγή τόπου και προσώπων).Δραματοποιήστε τις μέσα στην τάξη αναλαμβάνοντας ρόλους.

5)Παιδιά, γλέντι, δουλειά, χωράφι, σχολείο, σπουδές, πλούτος: να δημιουργήσετε ένα δικό σας παραμύθι χρησιμοποιώντας και τις παραπάνω λέξεις(σε 10-12 σειρές).  

6)Διαβάστε και το λαϊκό παραμύθι :"Το πιο γλυκό ψωμί" ΕΔΩ και συζητήστε στην τάξη για τις ομοιότητες και τις διαφορές των δύο παραμυθιών.

    Δείτε και ΑΥΤΟ   .